De gelouterde muzikanten slaan aan het jammen en arrangeren en componeren de hoofdstructuur van de tracks in een kleine twee weken tijd. Dan reizen Morse en Portnoy terug naar de Verenigde Staten en slaan de heren aan het opnemen en uitwisselen. Het resultaat is dat de vier chef-koks ingrediënt na ingrediënt blijven toevoegen aan de nummers, waardoor het album maar blijft uitdijen. Terwijl Trewavas en Morse inmiddels beginnen te twijfelen over de kolossale lengte, wil niemand echt afstand doen van zijn ideeën. Dan ontstaat het plan om niet één, maar twee albums op te nemen. En waar beginnende muzikanten dan wellicht aan het twijfelen slaan, is er bij deze band niemand die twijfelt over de haalbaarheid van zo’n onderneming.
Het resultaat is dat progressieve rockliefhebbers met The Absolute Universe in totaal zo’n tweeëneenhalf uur zoet zijn. De plaat komt in twee versies. De relatief korte versie van 65 minuten krijgt de titel The Absolute Universe: The Breath Of Life (Abridged Version) mee, terwijl de uitgebreide versie anderhalf uur klokt en luistert naar de naam The Absolute Universe: Forevermore (Extended Version). Hoewel de tracklist van beide albums deels hetzelfde is, is de kortere plaat niet zomaar een ingekorte versie van de dubbel-cd. De opnames zijn nieuw en laten steeds een andere interpretatie van de betreffende track horen, met nieuwe teksten, andere zangers die de hoofdrol opeisen, verschillende instrumenten en alternatieve composities. Er verschijnt zelfs een derde versie (!), die exclusief op blu-ray wordt uitgebracht en waarop alle elementen samenkomen.
Het is bijna een voordeel dat we tegenwoordig toch vooral aan huis gekluisterd zijn. Dat geeft de liefhebbers de gelegenheid om zich helemaal onder te dompelen in het muzikale universum van Transatlantic. Laten we beginnen met The Breath Of Life, de relatief korte versie, die met name is gearrangeerd door Neal Morse. De plaat is behoorlijk songgericht, met relatief korte en toegankelijke nummers. Bij vlagen liggen verwijzingen naar het solowerk van Morse (Take Now My Soul) en The Flower Kings (The Darkness In The Light, dat een prettige seventiesvibe uitademt) voor de hand.
Hoewel het album – zeker voor doorgewinterde liefhebbers van het genre – wellicht op het eerste gehoor wat voorspelbaar klinkt, is The Breath Of Life toch ook erg divers, al valt dat door de soepele en vloeiende composities in eerste instantie niet eens zo op. Zo zijn de verschillen tussen het stoere, rockende Looking For The Light (waarin we een bijzonder stevige vocale bijdrage van Portnoy horen) en het wat ‘nerdy’ Owl Howl (met veel gekke, uitbundige keyboarduitspattingen en een hoofdrol voor Stolt met zijn typerende, nasale stemgeluid) groot. Op andere momenten – zoals het tweede gedeelte van Solitude – is het Neal Morse-stempel onmiskenbaar, met name door de emotionele lading en de gevoelige strijkers.
Over het algemeen is The Breath Of Life relatief ingetogen, maar in het laatste gedeelte van het album gaan de remmen nog even goed los. Looking For The Light (Reprise) sprankelt met funky keyboardpartijen, soepel gitaarwerk en afwisselend en inspirerend drumwerk van Portnoy. The Greatest Story Never Ends is al helemaal een verrukkelijke caleidoscoop (bonuspunten voor degenen die nu grinniken) van instrumentale uitspattingen, culminerend in de epische afsluiter Love Made A Way, waarin de band op zeer fraaie wijze alle muzikale thema's weet samen te brengen.
The Absolute Universe: Forevermore (Extended Version) is voornamelijk gearrangeerd door Roine Stolt. En hoewel de overeenkomsten zeker aanwezig zijn, voelt deze plaat eigenlijk nauwelijks als een herhaling van zetten. Het levert eerder een aangenaam déjà vu-gevoel op als er weer een variatie op een thema van de eerste versie voorbij komt. Daarvan is vooral tijdens het eerste gedeelte sprake. Overture duurt al bijna acht minuten, maar verveelt geen moment. Heart Like A Whirlwind komt heerlijk fris en fruitig uit de speakers en kan gezien worden als een alternatieve versie van Reaching For the Sky. Higher Than The Morning staat op beide platen, maar de variant op deze 'extended version' bevalt mij veel beter, met name omdat Stolt kwistiger strooit met fraai, psychedelisch gitaarwerk. Zijn zang past eveneens beter bij deze track.
Dan volgen enkele volledig nieuwe nummers. Swing High, Swing Low is een typische, ingetogen Neal Morse-track, die is opgebouwd rondom een mooie pianomelodie en optimistisch, akoestisch gitaarwerk. Ook het korte, ietwat ironische Bully, het poppy, Beatles-achtige Rainbow Sky en het met uitbundig instrumentaal vuurwerk gelardeerde The World We Used To Know zijn niet op de kortere versie van het album te vinden. Met name laatstgenoemde track valt op door het contrast tussen de frivoliteit en speelsheid in het begin en het contemplatieve middenstuk, dat werkelijk prachtig gezongen wordt door Stolt.
Het tweede album van de ‘extended version’ begint met het nieuwe The Sun Comes Up Today, dat vooral opvalt door de grote vocale bijdrage van Pete Trewavas. Hoewel hij qua bereik en klasse niet hetzelfde niveau haalt als Stolt en Morse, wordt zijn wat monotone, diepere stemgeluid hier goed benut. Dat geldt ook voor de uitvoering van Solitude, die grotendeels hetzelfde is, maar wederom verrijkt is door het fraaie, gevoelige gitaarwerk van Stolt. Verder bevat dit tweede album de meeste overeenkomsten met de ‘abridged version’, met uitzondering van de wat melancholische ballad Lonesome Rebel.
De ‘extended version’ is mijns inziens de beste versie van dit album, vooral vanwege de gelaagdheid die Stolt met zijn fantastische gitaarspel aan de muziek weet toe te voegen. Daarmee is overigens niet gezegd dat The Breath Of Life geen bestaansrecht heeft. Beide versies verschillen genoeg van elkaar om ook naast elkaar te kunnen staan. In die zin werkt het experiment van Transatlantic uitstekend. Overigens verdient ook Rich Mouser, die verantwoordelijk is voor de uitstekende eindmix, een eervolle vermelding. De sound van het album is perfect. Hij zorgt bovendien ervoor dat ook het fenomenale baswerk van Trawavas goed tot zijn recht komt.
Natuurlijk: The Absolute Universe is in zekere zin bijna grotesk in al zijn muzikale arrogantie en compositorische bewijsdrang. Maar waarom zou het ook niet kunnen? Het is niet meer dan logisch dat zulke rasmuzikanten het beste uit zichzelf en elkaar willen halen. En ach, aangezien veel mensen moeiteloos tien uur achter elkaar naar de nieuwste, gehypte Netflix-serie kijken, is het toch eigenlijk niet te veel gevraagd om tweeëneenhalf uur van uitstekend uitgevoerde, met enorm veel vakmanschap en liefde in elkaar gezette, symfonische rock te genieten? Een kwestie van de juiste prioriteiten stellen heet dat.
Tracklist:
The Absolute Universe: The Breath of Life
1. Overture
2. Reaching For The Sky
3. Higher Than The Morning
4. The Darkness In The Light
5. Take Now My Soul
6. Looking For The Light
7. Love Made A Way (Prelude)
8. Owl Howl
9. Solitude
10. Belong
11. Can You Feel It
12. Looking For The Light (Reprise)
13. The Greatest Story Never Ends
14. Love Made A Way
The Absolute Universe: Forevermore
1. Overture
2. Heart Like A Whirlwind
3. Higher Than The Morning
4. The Darkness In The Light
5. Swing High, Swing Low
6. Bully
7. Rainbow Sky
8. Looking For The Light
9. The World We Used To Know
10. The Sun Comes Up Today
11. Love Made A Way (Prelude)
12. Owl Howl
13. Solitude
14. Belong
15. Lonesome Rebel
16. Looking For The Light (Reprise)
17. The Greatest Story Never Ends
18. Love Made A Way
