En toch moet ik het maar proberen.
A Forest Of Stars speelt avant-garde black metal; een term die de lading het meeste dekt, maar waar ik eigenlijk ook niet eens blij mee ben. Net als de term 'progressief', roept de term 'avant-garde' bepaalde klanken op van bands die niet eens per se op elkaar lijken. De nihilistische en bezwerende gitaarpartijen van black metal als genre hebben wel de belangrijkste invloed op het totaalplaatje, maar de invloeden van Britse romantiek en folklore zijn minstens even belangrijk. De muziek is hard en ruw, maar kent een evengrote portie melodie die nergens vrolijk of positief klinkt. Ik kan en zal op muzikaal vlak een hoop referenties en invloeden geven, maar kan en mag hier niet voorbijgaan aan de emotie die een album als dit met zich meebrengt. Beware The Sword You Cannot See is namelijk in geen enkel opzicht een puur muzikale ervaring; het roept ook beelden op.
Mijn eerste kennismaking met de band kwam dit jaar in de vorm van de met een videoclip gepaard gaande openingstrack Drawing Down The Rain. Het is een song die meteen de kaarten op tafel legt van waar de band precies voor staat: een afwisseling tussen duistere screams, betoverende vrouwenzang en maniakale spoken-word stukken waarbij de zanger klinkt als een wanhopige straatpredikant die mensen probeert te waarschuwen voor het naderende einde. Als de gitaristen geen hypnotiserende blackmetalriffs spelen, hoor ik post rock-achtige soundscapes, stuwende folkpartijen of Pink Floydiaanse loopjes die allen harmonisch samenwerken. De toevoeging van een viool in een leidende rol, geeft de muziek nog een extra naargeestig karakter: dit zijn geen frivole huppeldeuntjes, maar tergende partijen in de beste, vroege My Dying Bride-traditie. Een nummer waarbij de luisteraar heen en weer geslingerd wordt tussen verschillende emoties op de meest sublieme wijze. Wonderschoon en tegelijkertijd angstaanjagend.
Zanger Curse heeft een stemgeluid en presentatie die een hoop mensen tegen de borst zal stoten, maar in al zijn expressiviteit en pretentie perfect bij mij aankomt. Bevlogen als A.A. Nemtheanga (Primordial), Martin Walkyeir en Aaron Stainthorpe (My Dying Bride). Hij spuugt de nihilistische teksten vol symboliek en beeldspraak uit over de luisteraar op de meest onaardse wijze. Een onaardse wijze die geheel tegenstrijdig ook nog eens het meest aardse oerinstinct lijkt uit te dragen dat een zanger naar buiten kan brengen. De gelovige persoon zal de stem van een demoon herkennen, de ongelovige een schreeuw die ware menselijke natuur vertegenwoordigt. Zangeres/violiste/fluitiste Katheryne, Queen Of The Ghosts, werpt haar zachtere stemgeluid tegen zijn gewelddadige klanken in, maar vermijdt op perfecte wijze het 'beauty and the beast'-syndroom door eenzelfde zwartgalligheid in haar performance te steken.
Curse sleurt de luisteraar zonder pauze gedurende de eerste vijf nummers aan de haren mee, om op het absolute hoogtepunt van het album (en het jaar), Pawn On The Universal Chessboard, een kleine rustpauze in te lassen. Het zesluik is een van de meest afwisselende stukken muziek die ik het afgelopen jaar heb mogen beluisteren. Waar de eerste nummers ondanks de kleine ruststukken toch in een sneltreinvaart voorbijrazen, komen in dit epos Britse progrock-invloeden (Pink Floyd en Pendragon), alternatieve metal (Tool), cynische folk (Skyclad), gothische doom (My Dying Bride en Paradise Lost) en paganistische razernij (Primordial) in een vloeiend geheel samen. Een mooiere vioollijn dan die in Part IV: An Automaton Adrift zou ik niet kunnen noemen, terwijl in contrast hiermee Part V: Lowly Worm muzikale en chaotische wanhoop tot kunst verheft. Dit alles komt ten einde in een van de meest prachtige stukken serene muziek die ik ooit gehoord heb, als Katheryne de menselijke existentie samenvat in de volgende zinnen:
Smashed across the windscreen of the sky, that's all we've ever been.
Lost amongst the fading stars, that's all we've ever been.
Stood aghast as all the light blinks out, that's all we've ever been.
Just dragging hidden chains of silence, all that's ever been.
De verzwaarde gitaren nemen in de herhaling de toonaangevende rol van de meer esotherische toetsenpartijen uit de intro van het lied over, terwijl Katheryne haar statement harder en krachtiger herhaalt zonder hierbij ook maar een moment iets van de zoetgevooisde schoonheid in te leveren. Als de trage vioolpartij ingeluid wordt, kan ik niets anders dan in een vlaag van melancholie de schoonheid aanschouwen van een kil en goddeloos universum en de absurditeit van het menselijke bestaan te aanvaarden. Het album is klaar en ik ben uitgeput, maar verlang meteen weer terug te keren naar de prachtige en wanhopige roes waarin ik me bevond.
Het voorgaande album A Shadowplay For Yesterdays was eveneens een pareltje, maar wat ongepolijster. De black metal was vuiger, de folkinvloeden waren iets lichtvoetiger en de productie was rauwer. Beware The Sword You Cannot See is in dat opzicht gestroomlijnder en verfijnder, maar valt qua composities voor mij een stuk beter op zijn plaats. De combinatie van muzikale stijlen, atmosfeer en teksten dient als afsluiting voorzien te worden van een metafoor die de twijfelaars hopelijk nog overhaalt dit pareltje aan te schaffen. Een luisterbeurt werkt als een wandeling door het Britse landschap in een druilerige regenbui, waarbij de wandelaar door de druppels en gure wind een krankzinnige zwerver tegenkomt die hem/haar in een waanzinnige roes toeschreeuwt dat zijn/haar bestaan futiel en hopeloos is. De wandelaar/luisteraar die de schoonheid aanvaardt van het mistroostige landschap en waarheid hoort in de woorden van de zwerver, zal een van de beste albums ooit ervaren. Mensen die de regen ontvluchten en aan een zonovergoten strand willen praten met vrolijke mensen, zullen dit album waarschijnlijk niets vinden.
Voor mensen die weinig geven om bombastische reviews en snel naar het einde zijn geskipt om de afronding en het cijfer te zien: Beware The Sword You Cannot See is een van de beste cd's die ik dit millenium heb gehoord, zal op de eerste plaats in mijn eindejaarslijst pronken en verdient alle lof en meer. Pretentieus? Niet te zuinig. Prachtig? Absoluut!
Tracklist:
1. Drawing Down The Rain
2. Hive Mindless
3. A Blaze Of Hammers
4. Virtus Sola Invicta
5. Proboscis Master Versus The Powdered Seraph
Pawn On The Universal Chessboard:
6. Part I: Mindslide
7. Part II: Have You Got A Light, Boy?
8. Part II: Perdurabo
9. Part IV: An Automaton Adrift
10. Part V: Lowly Worm
11. Part VI: Let There Be No Light
