De band waar Einar Selvik bekend mee is geworden, Wardruna, is niet de meest productieve band. Dat wil echter niet zeggen dat Einar lui is. Zo verscheen dit jaar zijn solo-album Skald. Weliswaar onder de vlag van Wardruna en het is meer een verzameling van songs die al bestonden, maar toch. Daarnaast bracht hij met Ivar Bjørnson (Enslaved) twee jaar geleden ook al een plaat uit: Skuggsjá, de voorloper van deze release.
Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dat debuut uit 2016 eigenlijk ook al twee jaar oud was. In 2014 bestond Noorwegen namelijk officieel tweehonderd jaar en dat moest natuurlijk gevierd worden. Waar anders dan op de plek waar de grondwet destijds getekend werd? Einar en Ivar kregen een uitnodiging van de organisatoren om daar iets op te verzinnen. Dat was niet tegen dovemansoren gezegd. Die show leidde uiteindelijk dus tot het geweldige Skuggsjá. Het succesvolle album heeft nu een vervolg: Hugsjá. De verwachtingen zijn hooggespannen.
Maar laten we eerst nog even terugblikken op het debuut. Ietwat oneerbiedig werd Skuggsjá destijds nog wel eens omschreven als Wardruna on speed. Speed in de vorm van grunts, distorted gitaren en dikke drumpartijen. De criticus merkt gelijk op dat dat niet bijster origineel kan zijn. En terecht, op zich. Folk metal kennen we al jaren. Niemand had echter gedacht dat folk en metal zo prachtig konden samenvloeien. Herkenbaar maar wel uniek. De ene na de andere lovende review stroomde binnen. Maar hoe geef je daar een goed vervolg aan? Hoe ga je verder zonder jezelf klakkeloos te kopiëren? We hebben door de jaren al zoveel bands voor die bijl zien gaan. Het is vaak wel goed, maar weinig origineel. Alleen leuk voor de fans, die toch alles wel leuk vinden. Als neutrale luisteraar heeft u er niks aan.
Dat leken de heren ook te beseffen. Zonder zichzelf te verloochenen, hebben ze de metal-invloeden bijna volledig de deur uit gedaan. Een uur lang maar liefst, dus gaat u er maar even goed voor zitten. In tegenstelling tot Wardruna zijn ze niet (per se) gebonden aan louter traditionele instrumenten, dus hier en daar hoor je wel wat moderne klanken. Dat zit hem voornamelijk in de drums, maar hier en daar duikt ook een blackmetal-riffje op. Wel helemaal achterin de mix, gelukkig. Verwacht dus geen Enslaved of zo. En dat maakt deze plaat compleet anders. En toch ook weer niet.
De heren slagen erin om met minimale middelen interessante composities neer te pennen, die ook na meerdere luisterbeurten interessant blijven. Net als Wardruna komt dat voor een deel door het gebruik van voor ons minder bekende ritmes. Zo is het begin van Ni Døtre Av Hav in 12/16 en even later gaat dat over in 5/8. Fornjot staat volledig in 10/16. Zonder dat dat verzandt in al dan niet mislukte Meshuggah-kwelling. Daar is wel meer dan een paar gekke maatsoorten voor nodig natuurlijk, maar als je alsnog beklijvende nummers weet te schrijven, dan kun je wat. De compositionele kwaliteiten van Einar en Ivar zijn daarmee ronduit subliem. Maar niet alleen daarom. Ondanks dat de meeste nummers gewoon in 4/4 en 8/8 staan, zijn ze stuk voor stuk spannend en interessant.
Maar al die technische details en gortdroge analyses doen de plaat geen recht. Het gaat om de sfeer; de emotie, het gevoel. Het gaat om de reis. Een ontdekkingsreis langs de imposante kust van het oude Noorwegen. De rust en kalmte op zee met zijn onpeilbare dieptes, de dramatisch ondergaande zon, het heisen van de zeilen als de wind plots opsteekt, de indrukwekkende rotsformaties in de fjorden. Het ene na het andere avontuur. Daar gaat deze plaat over. Over al die emoties op zo'n reis; de hoop, de spanning, het verlangen... Wie gaan we ontmoeten? Wat gaan we tegenkomen? Hoe gaat het met vrouwlief thuis? Houdt de boot het wel? Hoe gaat het met de kinderen? Denkt u zich maar eens in hoe spannend dat moet zijn geweest. Het waren echt geen geheel verzorgde all-in groepsreisjes inclusief tolk, waarbij u van hotel naar hotel gereden wordt en uw enige zorg is dat u op tijd aan de luxueuze ontbijttafel zit. Hoop en wanhoop wisselden zich dagelijks af.
Zo klinkt Hugsjá dan ook de ene keer romantisch, de andere keer onheilspellend. En dat allemaal zonder abrupte, geforceerde overgangen. Nee, deze plaat is ondanks de verschillende sferen en emoties verbazingwekkend coherent. Nog zo'n voorbeeld van uitmuntend schrijverschap. Maar dat alles besef ik me pas aan het einde van de vaart.
Ondanks dat de grunts, metaldrums en distorted guitars overboord zijn gekieperd, klinken de mannen nog steeds uitermate herkenbaar. Origineel, intens en ontroerend. Als je dat kunt, ben je een grote. Wil u eens wat anders horen dan uw standaard portie metal, pak dan deze plaat op. Vrouw en kinderen de hort op, ramen en deuren dicht, gordijnen gesloten, telefoon op stil, uw favoriete rode wijn of misschien zelfs een Akevitt (Noorse brandewijn) in de aanslag... Ik beloof u een fantastische avond. Een fantastische reis naar het onbekende. Proost.
Tracklist:
1. Hugsjá
2. WulthuR
3. Ni Døtre Av Hav
4. Ni Mødre av Sol
5. Fornjot
6. Nattseglar
7. Nytt Land
8. Nordvegen
9. Utsyn
10. Oska
11. Um Heilage Fjell
