Dag 1.

Om vier uur staan de festivalgangers al te popelen om de met prachtige binnenplaats te betreden. Iedereen kijkt vol bewondering om zich heen naar de architectuur en heeft zin in het festival. Al tijdens de soundcheck van Caligula’s Horse klinkt er gejuich. De bandleden kunnen er wel om lachen. Vorige week stonden ze nog in Valkenburg op het Midsummer Prog Festival, dus aan een mooie setting zijn de heren gewend. De temperatuur is aangenamer dan de afgelopen editie en dat zorgt ervoor dat veel bezoekers dichtbij het podium staan.

Ze komen al vroeg in beweging tijdens Marigold en The City Has No Empathy. De prog van de Aussies, die raakvlakken heeft met Tool, Agent Fresco, Opeth en Haken, stemt positief. De composities ademen, zijn melodieus, soms springerig en nodigen uit tot headbangen en meezingen (Firelight). Ondanks dat veel toeschouwers onbekend zijn met het songmateriaal, wint Caligula’s Horse fans met een enthousiaste presentatie en overtuigende uitvoering van de songs, waarvan Marigold (ondanks problemen met de microfoon), Water’s Edge, Daughter Of The Mountain en Firelight tot de hoogtepunten behoren. Een prima begin van het festival.

Tijdens het optreden van Animals As Leaders is er veel minder beweging. Er is vooral veel ontzag voor het technisch zeer vaardige spel van gitarist Tosin Abasi, bassist Javier Reyes en drummer Matt Garstka. Om en om excelleren de topmuzikanten. Soms tegelijkertijd. Er gebeurt veel, zo veel dat iemand die minder bekend is met het materiaal van de Amerikanen verzadigd raakt na drie nummers. Voor de technische uitvoering kun je alleen maar bewondering hebben. De songs missen echter wat hooks waardoor het lastig is om ze te herinneren. Bovendien is er qua show niets te beleven, want de heren hebben het druk genoeg om zich te concentreren op alle ingewikkelde loopjes.

De kenners blijven zich desondanks vergapen aan de virtuositeit van het trio en de complexiteit van de composities. Ze begroeten Wave Of Babies met gejuich en later staan ze te headbangen op Tempting Time. De sterkste fase is die vanaf het dynamische Nephele tot en met het funky Physical Education, dat wél direct memorabel is. Bepaalde partijen komen van backingtrack, maar dat kun je de heren niet kwalijk nemen. Voor een paar tracks komt de semi-akoestische gitaar tevoorschijn. Animals As Leaders sluit een technisch indrukwekkende set af met favoriet CAFO.

Het hoogtepunt van dag 1 is volgens velen Mike Portnoy’s Shattered Fortress. Het tijdelijke ‘project’ (eigenlijk “an exclusive event”) is met goedkeuring van Dream Theater in het leven geroepen door Mike. Samen met bandleden van Haken (vocalist Ross Jennings, gitaristen Richard Henshall en Charlie Griffiths, bassist Conner Green en toetsenist Diego Tejeida) en gitarist/zanger Eric Gillette (o.a. The Neal Morse Band) tourt hij de wereld over om de 12 Step Suite voor het eerst live in zijn geheel ten gehore te brengen. De suite refereert aan het twaalfstappenprogramma van de Anonieme Alcoholisten. Mike schreef de teksten voor de nummers.

Het eerste deel van het optreden bestaat echter uit andere songs van Mikes voormalige broodheer. Na de Bernard Herrmann-soundtrack voor de film Psycho) lijkt het er even op dat Metrolopis Pt. 2: Scenes From A Memory in zijn geheel gespeeld gaat worden met achtereenvolgens Scene One: Regression, Scene Two: Part I. Overture 1928 en Scene Two: Part II. Strange Deja Vu, maar daarna komt dan toch de suite.

Maar eerst terug naar het begin, waarbij de bandleden met luid gejuich worden ontvangen en Mike zich vroeg laat zien door staand te drummen. De fans zingen al vroeg mee met Overture 1928. Al snel ontstaat er een warme band tussen de muzikanten en het publiek. Er is veel beweging op de planken. Portnoy vestigt regelmatig de aandacht op zich door op te staan, om aan te moedigen (The Dance Of Eternity), te dirigeren (The Glass Prison en bepaalde teksten te zingen (Repentance). De actieve Ross Jennings toont aan de laatste jaren gegroeid te zijn als zanger en brengt het er momenteel beter af dan James LaBrie. Diego stapt af en toe achter zijn keyboard weg om met zijn keytar te soleren. Zo is er qua show veel te beleven.

Mike noemt als voornaamste reden dat hij in deze speciale setting optreedt “to get it out of my system.” Alhoewel hij al op 20 april jarig was, verklaart hij: “This is my fiftieth birthday gift from me to you”, waarop hij kortstondig wordt toegezongen. Behalve hij en Ross zingt ook Eric bepaalde teksten (onder andere The Root Of All Evil). Zo is het een veelzijdig vocaal optreden. Muzikaal zijn er wat kleine missers, maar die vallen slechts een kenner op. De energie die van de bandleden afstraalt en het plezier waarmee ze staan te spelen is vele malen groter. De meezingende fans vieren samen een groot feest. Na de reguliere set klinkt het Olé, olé olé olé. Ook daarachter is er veel waardering voor de charismatische show en technische uitvoering. Terecht, want ondanks dat de geluidsman regelmatig op zoek is naar de juiste mix en Ross een keer backstage blijft terwijl hij had moeten zingen, is het gezien het feit dat de mannen de set pas voor derde maal uitvoeren, een zeer knappe prestatie.

Het is even wennen aan de rustigere klanken van Marillion. Na het feest met Mike Portnoy en co. krijgen de festivalgangers met een hele andere energie te maken. De ervaren progrockers komen bovendien met een gewaagde set. Een groot deel van het achttiende album F.E.A.R. komt aan bod middels de samengestelde songs El Dorado, The New Kings en The Leavers. Het draait vandaag om epics, want ook The Invisible Man (prachtige opener), This Strange Engine en toegift Gaza staan op de setlist.

Je kunt je afvragen of Marillion niet beter tot zijn recht had gekomen als de legendarische rockband voorafgaand aan Mike Portnoy’s Shattered Fortress geprogrammeerd had gestaan, maar het optreden op zich is ijzersterk, professioneel, gezegend met een mooie lichtshow en loepzuiver geluid. Op de achtergrond komen verschillende beelden langs die de teksten van de nummers versterken. Het versterken gebeurd ook door Steve Hogarth, die met crescendo’s, decrescendo’s en handgebaren de luisteraar meeneemt in zijn verhaal.

Met The New Kings gaat het niveau verder omhoog en klappen de liefhebbers regelmatig mee, evenals tijdens This Strange Engine. Alhoewel iedereen in dienst speelt van de nummers, komt ieder bandlid even in de spotlights te staan. Hogarth maakt graag even plaats voor gitarist Rothery (El Dorado), bassist Pete Trewavas (This Strange Engine), drummer Ian Mosley of toetsenist Mark Kelly. Door het kraakheldere geluid zijn de partijen goed te volgen. Met de toegift Gaza pakken de ervaren muzikanten nog even stevig uit alvorens ze na ruim twee uur plaatsmaken voor de slotact. Marillion kon niet iedereen bekoren, maar overtuigt desondanks het grootste deel van het publiek met een strak geregisseerde set waarbij opviel hoe goed Hogarth nog steeds bij stem is.

De setlist van Ulver is minder verrassend. De experimentele groep speelt de dertiende full-length The Assassination of Julius Caesar in zijn geheel, alleen dan in een andere volgorde. Dat betekent veel elektronica op het podium. De Noren worden tot driemaal toe geplaagd door technische problemen, maar verontschuldigen zich netjes en laten zich niet van de wijs brengen. Het geluid staat prima afgesteld, de vocalen van Kristoffer Rygg zijn opmerkelijk zuiver en de percussie is van toegevoegde waarde, vooral in Rolling Stone. Southern Gothic en 1969 zijn vroege hoogtepunten.

De bandleden tonen veel beleving en gaan op in de muziek. Ze zijn evenwel niet goed te zien, want het podium is in het donker en rook gehuld zodat de blauwe, rode en groene lichtshow en de flitsende lasers goed tot hun recht komen. Op de achtergrond verschijnen abstracte beelden. Ze vormen een mooie eenheid met de donkere, melancholische, Depeche Mode-achtige muziek. Tot de hoogtepunten behoort ook So Falls The World, een nummer om in te verdrinken.

Halverwege de set nodigen Rolling Stone en Transverberation uit om te bewegen. Dat is maar goed ook, want zodra de zon onder is gegaan, is het frisser in Barcelona dan tijdens de eerste drie edities. Gelukkig verwarmt de muziek enigszins, alhoewel het laatste deel van de set geen nieuwe hoogtepunten oplevert. Een jamversie van het experimentele Coming Home beëindigt de eerste festivaldag. Een dag met een uiteenlopend programma, met verschillende energieën. Met vijf bands die allemaal goed presteerden en veel bijval kregen. De fans zijn tevreden en de festivalgangers zijn muzikaal verrijkt. Op naar dag twee.