Hoewel de Zweedse, progressieve metalformatie Evergrey de laatste jaren weer behoorlijk in de lift zit, heeft de release van The Atlantic – de elfde full-length van het vijftal uit Gotenburg – nogal wat voeten in de aarde gehad. Tijdens de opnames werd ingebroken in de studio, waarbij ook een flink deel van het oorspronkelijke materiaal voor het album werd gestolen. Volgens zanger Tom Englund heeft die gebeurtenis grote impact gehad, iets dat zich vertaalt in de dreigende en bij vlagen zelfs wat agressieve sfeer op The Atlantic.
Nu is Evergrey natuurlijk nooit een positief ingestelde band geweest. Het zijn juist de dramatiek en duistere inborst, verpakt in technisch hoogstaande, maar vaak zeer toegankelijke composities, die de Zweden zo’n grote fanbasis hebben opgeleverd. Er zijn weinig groepen waarbij het zo lekker is om jezelf onder te dompelen in een bad van melancholie, daarbij op weg geholpen door de prachtige stem van Englund, die de tristesse vol overgave verwoordt en met zijn karakteristieke snik in de stem met grote regelmaat de traanklieren weet te beroeren.
Ook op The Atlantic horen we deze elementen terug, maar tegelijkertijd is de plaat een stuk progressiever en dreigender uitgevallen. Het is een ontwikkeling die al werd ingezet met de uitstekende voorganger The Storm Within, dat samen met Hymns For The Broken en dit nieuwe album een conceptuele eenheid vormt. Op deze nieuwe full-length is er nog meer plek ingeruimd voor lange, instrumentale passages en complexe ritmes. Dat is in het begin wel even wennen. Het is een kwestie van smaak, maar ik kan ook nog altijd ontzettend genieten van de meer songgerichte albums Monday Morning Apocalypse (2006) en met name het schromelijk onderschatte Glorious Collision (2011).
Toch groeit The Atlantic na meerdere luisterbeurten. Als ik het album met eerder materiaal moet vergelijken, kom ik uit bij The Inner Circle (2004). Vooral het zeer fraaie A Secret Atlantis – met zijn Ambassador-achtige gitaarriffs en spoken word-samples – had prima op dat meesterwerkje gepast. Nu moet wel gezegd worden dat vooral het eerste gedeelte van The Atlantic ijzersterk is. Openingstrack A Silent Arc klinkt in eerste instantie wat mat, maar ontpopt zich tot een contemplatieve, eigenzinnige opener, met een uitstekend zingende Englund. Weightless is steviger, met zware riffs, inventieve drumritmes en complexe instrumentatie. Tegelijkertijd lopen de prachtige zanglijnen en het waanzinnig mooie, melancholische refrein (waar de band patent op lijkt te hebben) als rode draden door het nummer. All I Have is een schitterende semi-ballad waarin Evergrey ook zonder instrumentale opsmuk overeind blijft.
De tweede helft van The Atlantic blijft hierbij ietwat achter. End Of Silence, Currents en Departure zijn geen slechte nummers, maar voegen ook niets toe ten opzichte van de andere tracks. Gelukkig sluit Evergrey sterk af. The Beacon begint met vederlichte, bijna Alcest-achtige keyboardklanken, maar ontpopt zich al snel tot een krachtige track. Het afsluitende, bombastische This Ocean zorgt voor het meeste vuurwerk. Concluderend: The Atlantic is spannend, divers en zeker geen exercitie in gemakzucht, maar legt het wel af tegen zijn sublieme voorganger.
Tracklist:
1. A Silent Arc
2. Weightless
3. All I Have
4. A Secret Atlantis
5. The Tidal
6. End Of Silence
7. Currents
8. Departure
9. The Beacon
10. This Ocean
