Bedankt. Ik ben er zelf erg tevreden mee.

Dat kan ik me voorstellen. De reacties erop zijn niet mis, hè?

Ik had wel positieve reacties verwacht toen het album eenmaal klaar was, maar dit niet. Zo’n negentig procent van de recensies is zeer positief.

En de zeikerds? Wat zeggen die ervan?

De “zeikerds” zijn vooral niet tevreden over de zang. Of ze vinden het gewoon niets. Dat kan natuurlijk altijd. Maar ik heb nog geen reactie gelezen van mensen die het album echt zwaar klote vinden.

Wat zou er mis zijn met de zang? Mij doet ie zelfs nu en dan denken aan de vocalen van Abbath, op Battles In The North.

Een geweldig compliment.
Ik had vanaf het begin altijd het idee dat Sammath een project van mij alleen zou blijven en daarom heb ik nooit gezocht naar een echte vaste zanger. Ik vind dat ik mijn zang inmiddels goed heb weten te ontwikkelen.

Ja, de zang en de muziek vormen een goed geheel.
Hoe zie je zelf de ontwikkeling van Sammath, zo vanaf het begin tot nu?

Ik weet niet of je de eerste demo van Sammath kent? In vergelijking met Dodengang, dat is wel een groot verschil. Ik had gewoon niet verwacht dat ik de ideeën die ik had, uiteindelijk zo op cd zou kunnen krijgen. De groei zit vooral in de songstructuren en het gitaarspel. Maar volgens mij is die groei ook noodzakelijk, als Sammath nog had geklonken als op de eerste demo had het weinig bestaansrecht gehad.

Dan was er geen sprake van ontwikkeling natuurlijk.

Zo simpel is ‘t ja.... Maar ontwikkeling vindt niet iedereen even geweldig in de black metalscene.

De black metalscene. Wat is "de black metalscene" eigenlijk? Wat zoek jij in de black?

Ik zoek niet, ik ben. Voor mij is het meer een levenshouding, een kijk op het leven. Maar ja, voor een ander is het weer iets heel anders, zoals voor sommige depressieve jochies. De scene is ook heel anders dan in ‘93-‘94, maar dat is ook vrij normaal.
Maar het blijft een lastig vraag. Moet ik de hele dag in een donkere kamer zitten, aan iedereen een hekel hebben en ‘Satan’ schreeuwen? Sommige mensen zien die dingen totaal anders.

Tja. Je blijft een individu. Met je eigen beweegredenen.

Zo is het helemaal, maar black metal kent wel zijn grenzen. Iets als christelijke black metal.....

Ja, dat kan eigenlijk niet. De grens is wel duidelijk dus. Wel anti-christelijk, niet satanisch of satanistisch, jij? Of is een begrip als "Satan" iets dat wel leeft, maar dan op jouw manier? Ik heb in elk geval niet het gevoel dat je muziek bedoeld is voor bij een of ander satanisch ritueel.

Nee, ik ben geen satanist nee, dus moet ik daarover m’n bek houden. Alhoewel ik het allemaal geweldig interessant vind. Teksten moet je niet schrijven als je er niet achter staat. Dit heb ik in het verleden wel gedaan, maar ja, dan kopieer je vaak je voorbeelden. Arrogantie, haat, oorlog, chaos en sterven is waar ik over schrijf.

Ik zei trouwens in mijn recensie dat een volgend album misschien maar eens live in de studio opgenomen moet worden. Recht voor zijn raap en zo puur mogelijk dus. Wat vind je daar zelf van?

Je hebt wel gelijk in je recensie, de puurheid blijft zo wel beter behouden. Die kant gaan we waarschijnlijk wel op.

Want waarom zijn de drums bijvoorbeeld in een andere studio opgenomen dan de rest?

De gitaren heb ik thuis opgenomen, ik heb inmiddels al aardig wat opnamemogelijkheden thuis. Voor de drums had ik echter te weinig kennis om die op te nemen. Ik wist al dat Peter Neuber de mastering zou gaan verzorgen en ben toen op zoek gegaan naar een studio die niks met metal heeft gedaan om een zo natuurlijk mogelijk drumgeluid te krijgen. Besttrex in Hoge Zwaluwe heeft het netjes gedaan.

Waarom denk je dat een studio die niks met metal te maken heeft gehad, het geluid ten goede komt? Het drumgeluid dan, in dit geval..

Het is in ieder geval fris. Ik had eerst wat opnames gehoord van hun en was er behoorlijk van onder de indruk.

Volgend album in zijn geheel ook in die studio?

Ik denk het wel ja. Ik was er erg tevreden mee.
Men is daar behoorlijk kritisch. Marcel van Besttrex kon behoorlijk zeuren, waardoor Koos zich de longen uit z’n lijf gedrumd heeft. Een paar tikken niet helemaal goed, alles opnieuw.

Op zo’n manier. Niet verkeerd toch?

Precies wat we nodig hadden. Iemand kan er ook lekker voor zijn centen zitten, maar hij was echt betrokken.

Dat lijken me toch ook dingen die je een ervaring rijker maken, die maken dat je voorlopig nog niet uitgekakt raakt als band.

Klopt ja, elke keer krijg je weer nieuwe ideeen.

Dit jaar besta je tien jaar!

Tien jaar inderdaad. Dat is best lang al, maar enkele ideeën voor een volgende cd liggen alweer klaar.

En live?

Dit jaar gaan er hopelijk een hoop optredens aankomen, we zijn er vanaf juni in ieder geval klaar voor. Een stuk of vier optredens zijn al bevestigd, waaronder Under The Black Sun. We hebben twee jaar niet meer op de panken gestaan en hebben in Hanna van de Berg ook een tweede gitarist die we nog moeten inwerken. Ik ben met wat andere festivals bezig. We zien wel. Ik heb in ieder geval erg veel zin om de nummers van Dodengang live te gaan spelen.

Dat kan ik me voorstellen. Festivals, zeg je. Niet hier en daar een klein stinkhol als Baroeg of zo?

Ook, maar ik ga niet in jongerencentrum nog wat optreden. Baroeg is een cultstinkhol, daar zou ik graag staan. Veel van de beste black metal optredens, bijvoorbeeld Mysticum ‘96, waren in Baroeg. In de periode ‘96-‘99 wat ‘t daar ook erg gezellig. Er was toen elke maand wel wat daar, geweldig.

Tegenwoordig ook. Sammath moet er maar eens langskomen.
Zo gaat dat vaak, hè? 'Toen was het geweldig! Dat waren tijden!' Is het dan juist niet aan bands als de jouwe om dat soort tijden levend te houden, of ze te doen herleven?

Tsja, wat moet ik daarop antwoorden. Ik zal m’n best doen. Als wij eenmaal op gang komen met optreden kan het een aardig wild zooitje worden.
In mei in ieder geval het eerste optreden in Nijmegen, daar krijg ik nu al mailtjes over van mensen, dat is een goed teken.

En die andere bevestigde optredens?

Met Skyforger in Duitsland, twee keer in juni. Verder ben ik nog met een festival in Amerika bezig, als dat lukt lach ik me kapot, maar niets is nog zeker. Verder ben ik wat aan het rondbellen om vooral te laten weten dat we weer aan het optreden zijn.

Je moet veel zelf regelen?

Ik wil alles zelf regelen, Folter Records helpt ook wel, maar ik probeer alles zelf te doen.

Je houdt de regie in eigen hand.

Altijd. En waarom ook niet. We zijn niet bepaald een grote band die hulp nodig heeft.

Al met al zit er een stijgende lijn in de bekendheid van Sammath.. Ik heb het gevoel dat je het drukker en drukker krijgt.

Ja dat is zo, ik heb deze week bijvoorbeeld al 7 interviews gedaan. De cd loopt ook erg goed, daar ben ik wel een uur per dag mee bezig. Daarnaast doe ik ook nog promotiewerk voor Folter Records.

In de tien jaar dat Sammath bestaat, is de band nooit geheel onbekend geweest. Ik bedoel, je bent al ruime tijd een naam in het ondergrondse..

Dat merk ik wel wel ja, ik krijg nog altijd dagelijks brieven, mails. Wel erg gaaf.

Internet heeft de drempel flink verlaagd, natuurlijk.

Dat wel, ja.

En je hoeft maar 'SAMMATH' te roepen op internet en er gaan er weer een paar aan de haal met je cd's. Al dan niet gedownload.

Ach, voor geld doe ik dit niet, alhoewel ik die mentaliteit niet snap, ik download ook nummers, maar hele cd’s niet.

Nee, maar wat ik vooral bedoel is dat het tegenwoordig moeilijk lijkt om "underground" te blijven, omdat internet je opgraaft, als het ware.

Zeker, dat bestaat voor mij sinds 1999-2000 niet meer. Als ik weer eens op MySpace een friendrequest krijg van een 13 jarige “black metal fan”, hail the goat, bla bla bla, dan zit ik me hier achter mijn toetsenbord behoorlijk triest te voelen. Maar dat is gewoon de nieuwe generatie, volgens mijn vriendin ben ik wat dat betreft een ouwe zeur.

Nou ja, goed. Gewoon doorgaan met waar je mee bezig bent en je niks aantrekken van de kleine dingen om je heen, toch?

Precies.

Wat draai je nu? Als je al iets draait? Hoe belangrijk zijn andere bands?

Op dit moment heb ik Immolation, Those Left Behind (album Dawn Of Possession) opstaan, heb deze originele cd uit 1991 via Ebay gekocht, mijn eerste online aankoop. Andere bands zijn onmisbaar, zonder een uur per dag muziek word ik volgens mij gek. Bands als Bestial Warlust, Coroner, Autopsy, Entombed, Celtic Frost, Deathrow, ik kan wel uren doorgaan over bands waar ik vaak naar luister en veel respect voor heb.

En hedendaagse black? Hoe kijk je daar tegenaan?

Die is wel goed. Met name bands als Revenge, Lunar Aurora, Graupel.
De scene is behoorlijk goed, vooral in Nederland zijn er veel goede bands de laatste jaren: Fenris, Fluisterwoud, Sauron, Salacious Gods en vele andere. Het punt met de hedendaagse scene is volgens mij dat veel mensen maar voor korte tijd echt met black metal bezig zijn, ze zijn vaak snel weer vertrokken.

Het publiek?

Ja. Maar dat is allemaal vrij normaal met het hele internet gebeuren. Veel mensen kwamen anders niet in aanraking met black metal. Ze lopen de hele avond met een evil look op een concert rond en je ziet ze later wegrijden bij pa in de auto.

Ja. Wat moet je ervan zeggen? Wij waren vroeger ook kids. Vroeger vonden wij metal ook stoer, we wilden erbij horen. Net als roken. De een schijt onmiddelijk in zijn broek, de ander raakt meteen verslaafd.

Klopt allemaal, maar soms is het wel lachen. Inderdaad, ik was zelf vroeger ook zo.

Zijn er eigenlijk dingen die je zelf nog kwijt wil?

Nee.