Het was eigenlijk de bedoeling dat Rogga ook nu weer de grunts zou doen en hij heeft ook aan wat teksten bijgedragen, maar een langdurige ziekte gooide roet in het eten. Hij heeft nog wel een poging gedaan om de plaat in te brullen, maar we waren het er allebei over eens dat het niet goed genoeg was dus toen heb ik met zijn zegen een alternatief gezocht. En gelukkig bleek Pim een meer dan uitstekende vervanger. Als ik heel eerlijk ben, vind ik zelfs dat z’n stem beter bij de muziek past. Veel reviews bevestigen dit bovendien.
Hoe ga je eigenlijk te werk wanneer je aan een plaat begint? Een behoorlijk karwei zo in je eentje.
Wanneer ik een nieuw nummer heb, maak ik altijd een zo uitgebreid mogelijke demo met zoveel mogelijk details wat de arrangementen betreft, inclusief strijkers, piano, keyboards en beide zangpartijen (hoewel ik ab-so-luut niet kan grunten). Dus bij de eigenlijke opnames is het een kwestie van die demo’s zo goed mogelijk reproduceren. Ik begin meestal met de slaggitaren, vier sporen in totaal. Daarbij maak ik nog gebruik van geprogrammeerde drums. Vanwege de lage B stemming van de gitaren is het een hele klus om die er zuiver op te zetten, aangezien ik echt allergisch ben voor valse gitaarklanken. Als de slaggitaren af zijn, vul ik de rest van de gitaarpartijen in, alle thema’s, melodieën en andere extra’s. De solo’s komen dan later aan bod. Daarna heb ik de drumpartijen opgenomen in de Excess studio’s. Dan is de basgitaar aan de beurt en uiteindelijk de solo’s. Pas als het instrumentale deel helemaal klaar is begin ik aan de zang, eerst is Pim langsgekomen om zijn partijen op te nemen en daarna heb ik m’n eigen zang gedaan. En als je dan denkt dat het af is, zit ik nog een paar weken te puzzelen en te schuiven met partijen tot ik tevreden ben. Vervolgens kunnen we aan de mix beginnen. Gelukkig is Ronnie Björnström (die net als bij Burden Of Grief de mix deed) een geduldig mens, we zijn een dikke 2 maanden bezig geweest met de mix, maar het resultaat mag er zijn.
Ga je er echt voor zitten of komen de ideeën over een langere periode naar boven borrelen?
Dat ligt eraan, de beste ideeën dienen zich vanzelf aan, meestal als het niet uitkomt (onder de douche of op de fiets). Het is dan zaak om ze te onthouden tot ik ze op kan nemen, dus meestal neurie ik zoiets op m’n mobiel in en werk het later uit. Of vraag ik me af wat ik in godsnaam bedoelde en gooi het weg, dat kan ook. Als ik eenmaal een sterk uitgangspunt heb, dan ga ik er wel echt voor zitten en meestal gaat de rest dan vrij vlot en heb ik ineens een nummer van zeven of acht minuten. Het komt echter ook wel voor dat ik blijf steken. Van Rain On Me had ik heel lang alleen de eerste helft en een vaag idee van wat erachter moest komen. Pas toen ik het thema na het pianostuk schreef viel de rest op z’n plaats, maar daar zat wel een jaar tussen denk ik.
Je hebt inmiddels enige ervaring opgedaan als frontman van The 11th Hour. Inmiddels gewend om niet langer voornamelijk achter het slagwerk te vertoeven?
Ik heb de zenuwen een stuk beter onder controle, dat was bij met name de eerste twee of drie optredens wel anders. Daardoor gaat het gitaar spelen en zingen me ook beter af en krijgt het plezier meer de overhand. Ik blijf het alleen wel lastig vinden om ineens als bandleider en frontman te fungeren. Om dat een beetje op te vangen verzorgt Pim tegenwoordig de aankondigingen en zo, dat bleek echt een brug te ver voor me.
Het nieuwe album is afgezien van de gruntzang opnieuw helemaal door jou ingespeeld. Blijft dit zo of duikt je live begeleidingsband de volgende keer ook op in de studio?
Tijdens de acht maanden waarin ik in volledig sociaal isolement ploeterde om Lacrima Mortis op te nemen, heb ik mezelf beloofd dat ik nooit meer een heel album in m’n eentje opneem. Het was zeker bij Burden Of Grief noodzaak en ook deze nummers wilde ik het liefste zelf inspelen, maar een volgend album wordt absoluut een groepsplaat. Pim heeft wat dat betreft al een voorproefje gekregen en als de rest zich net zo van z’n taak kwijt, dan weet ik zeker dat ik niks te klagen zal hebben. Het wordt ongetwijfeld best lastig om drie verschillende gitaristen een plaats in de mix te geven, maar dat is wel weer een uitdaging. Nu doe ik alles min of meer “symmetrisch” qua tracks.
Gaan zij dan ook een rol spelen in het schrijfproces?
Ook dat sluit ik niet uit, hoewel ik daarbij wel de kanttekening maak dat ik gruwelijk kritisch ben op mezelf en dus ook op eventuele externe bijdragen. Maar ik sta er inmiddels zeker voor open, wat al een hele openbaring voor me is. Het lijkt me ook een goede investering in de toekomst van de band, want ik zie The 11th Hour zeker als een band voor de lange termijn.
Muzikaal ben je van vele markten thuis en je beheerst tevens meerdere instrumenten. Wil je de geschiedenis ingaan als Ed Warby de drummer of hoop je dat breder te trekken?
Ik wil eigenlijk het liefst de geschiedenis in als “Zanger Ed”, net als “Zanger Rinus”, machtig lijkt me dat, haha! Maar voor Drummer Ed doe ik het ook wel, hoewel ik stiekem wel vrolijk word van m’n nieuwe titel “Multi-instrumentalist”. Bij zo’n term zie ik echt iemand voor me die omringd door torenhoge keyboards en behangen met vijf gitaren de meest krankzinnige dingen staat te spelen.
Op het gebied van zang ben je er behoorlijk op vooruit gegaan. Enerzijds bezit je ten dele dat krachtige treurgeluid van een Robert Lowe en anderzijds doe je ook wel eens denken aan Buddy Lackey van Psychotic Waltz. Zijn dat voorbeelden die een belangrijke rol spelen bij je inspiratie?
Het zijn in ieder geval twee van m’n favoriete zangers, dus ik kan me voorstellen dat ik daar al dan niet bewust een voorbeeld aan neem. Ik zelf zou eerder bij Steve Walsh van Kansas uitkomen als inspiratie. Dat de zang vooruit is gegaan kan ik alleen maar beamen, hoewel Burden Of Grief verrassend goed werd ontvangen, was er hier en daar wel wat kritiek op de zang die niet overtuigend genoeg zou zijn. Aan m’n stem an sich kan ik niets veranderen (en dat zou ik niet willen ook), maar ik heb voor Lacrima Mortis wel alles uit de kast gehaald wat de performance betreft. Er zullen nog steeds mensen zijn die vinden dat ik beter m’n mond kan houden maar dan heb ik slecht nieuws, ik vind het namelijk veel te leuk.
Waarin schuilt de muzikale uitdaging bij The 11th Hour? Bij Ayreon en Gorefest trok je toch regelmatig vrij complex van leer, terwijl de nadruk bij je eigen band toch sterk op sfeer, loodzware riffs en subtiele veranderingen in het tempo ligt.
De grootste uitdaging is het hele plaatje, het maken van een compleet nummer met alles erop en eraan. Het is elke keer weer een machtig moment als je na dagen of weken aan een nummer werken alle sporen aanzet en het hele arrangement voor het eerst compleet hoort. Het drummen is bij The 11th Hour haast van ondergeschikt belang voor me, ik beleef meer plezier aan het verzinnen en inspelen van vette riffs. Ik kan me daarnaast ook wekenlang verliezen in het maken en uitwerken van de orkestrale partijen.
Aangezien je toch van oorsprong bekend staat als drummer, heb je niet soms de neiging om stiekem een lekker snel stuk te spelen tijdens de opnames van dit soort muziek?
Nee, totaal niet eigenlijk. Ik zie mezelf niet als de drummer van de band wanneer ik nummers schrijf en hoewel er genoeg listige stukjes in de drumpartijen zitten (dat kan drummer Dirk zeker beamen), voel ik niet de behoefte om het tempo ten koste van de sfeer te verhogen. Tears Of The Bereaved is het “snelste” nummer, maar die viel behoorlijk tegen tijdens het indrummen omdat het tempo eigenlijk te laag ligt om lekker in de groove te komen. Wat dat betreft is langzaam drummen zeker niet eenvoudiger dan snel.
Is The 11th Hour je eerste prioriteit op dit moment?
Och, Hail Of Bullets is m’n main band en krijgt de hoogste prioriteit maar om eerlijk te zijn doet The 11th Hour daar gevoelsmatig weinig voor onder. Het is alleen een band die minder aandacht nodig heeft, omdat er voor een doom band nu eenmaal weinig gelegenheid tot optreden is. We pakken wat we kunnen krijgen, maar het is erg karig allemaal. Gelukkig zijn er relatief veel doom festivals en is de scene weliswaar klein, maar ook erg fanatiek. Ik voel me er in ieder geval goed in thuis als fan en muzikant. Dat loopt binnen doom metal toch al vaak door elkaar, heb ik gemerkt.
Hoe ziet het er de komende tijd dan uit voor The 11th Hour als het om die liveshows gaat?
Zoals gezegd, karig. We doen op negen maart een gecombineerde CD presentatie in Arnhem met de Macht der Machten, Asphyx. Dat wordt in ieder geval een heel leuk optreden! Verder staan we op 18 mei in ’t Paard in Den Haag en gaan we van de zomer naar Finland voor Hammer Open Air. Er zitten nog wel wat meer dingen in de pijplijn, maar die zijn nog niet helemaal rond. En aangezien Hail Of Bullets het dit jaar bewust ook even rustig aan doet op het live front, ga ik zowaar misschien wel eens op vakantie, dat schijnt leuk te zijn!
Waar ben je op dit moment nog meer mee bezig?
Met het genieten van een welverdiende non-creatieve periode, sinds Hail Of Bullets’ Of Frost And War ben ik eigenlijk non-stop aan het opnemen geweest, met een steeds groeiende verantwoordelijkheid en ik ben het nu even helemaal zat. M’n Workstation is niet meer aan geweest sinds ik de laatste master heb goedgekeurd en dat blijft nog even zo. Ik gebruik m’n vrije tijd (sowieso een luxe die ik de laatste jaren nauwelijks gekend heb) vooral met het kijken van films, momenteel zit ik in een enorme Hammer Films trip dus daar kan ik wel even mee vooruit.
Er zijn ook al geluiden dat er nieuwe platen van Demiurg en Hail Of Bullets aankomen? Hoe ver zijn die ontwikkelingen en zijn er zelfs al data bekend?
Van Rogga begrijp ik dat hij inderdaad een nieuw Demiurg album “af” heeft, maar wanneer we daar iets mee gaan doen durf ik niet te zeggen. Wat de Bullets betreft verwacht ik dat we ergens in april/mei gaan beginnen met schrijven en dat zal wel tot het eind van het jaar duren, wat wil zeggen dat we niet voor begin 2013 aan de daadwerkelijke opnames zullen beginnen. We hebben twee respectabele albums te overtreffen dus het mag geen haastklus worden. De tijd dat je elk jaar een nieuw album uit moest hebben ligt sowieso ver achter ons.
Je hebt al geacteerd in menig genre. Wil dat wellicht ook zeggen dat je je vleugels nog eens uitslaat buiten het metalgenre?
Wie weet? Mijn cd-verzameling bestaat naast een enorme hoeveelheid metal uit allerlei genres variërend van classic rock tot soul, blues en country. Met name in het laatste genre zou ik over een paar jaar best wat willen doen, en dan heb ik het uiteraard niet over de stompzinnige Achy-Breaky Heart line-dance rommel maar meer richting wat Gram Parsons met de Byrds en Flying Burrito Brothers deed. Geen idee of daar geschikte mensen voor te vinden zijn in Nederland, hier overheerst toch vooral de Grant & Forsythe (Brits duo, red.) variant vrees ik, maar het is een reële mogelijkheid.
Nog verdere toekomstplannen?
Nou nee, niet echt. Die worden door al het slechte wereldnieuws momenteel ferm de kop ingedrukt, ik houd m’n hart vast.
De laatste woorden zijn voor jou.
Weet je dat ik dit met afstand de moeilijkste vraag van elk interview vind? Ik heb echt geen flauw idee wat ik hier nu moet zeggen, haha! Ach, ik heb meer dan genoeg over mezelf geluld dus ik hou het bij “thanks!”.
