In tien jaar heeft Neurotic Deathfest zich ontwikkeld van een middagje death metalbandjes kijken in de Rotterdamse Baroeg tot een driedaags festijn dat heel Tilburg zwart doet kleuren. Dit tienjarig jubileum werd een bijzondere editie, waarbij de dood niet alleen in muzikale zin door de 013 spookte: elke band betoonde eer aan de op 2 mei overleden Slayer-gitarist Jeff Hanneman. En op 4 mei werd zelfs op het luidruchtigste festival van Europa twee minuten stilte gehouden in verband met dodenherdenking! Wessel was erbij en kon natuurlijk niet de hele line-up van deze death metal-driedaagse verslaan, maar geeft een impressie van het festival en de door hem bekeken bands. Wegens verhindering van de oorspronkelijke verslaggever dit keer helaas zonder foto’s.
Vrijdag
Het uit Amersfoort afkomstige Bodyfarm heeft de eer om het tweede podium te openen. De Kleine Zaal is bij dit eerste optreden meteen goed vol. Dat belooft wat voor als later in het weekeinde populaire internationale acts als Vader en Vallenfyre in dit zaaltje gepropt gaan worden. De met de nodige thrashinvloeden doorspekte, ouderwetse deathmetal van Bodyfarm is niet innovatief, maar wel lekker. De songs vervelen niet en het halfuurtje vliegt voorbij, met het groovende Slaves Of War als uitsmijter. De eerste kennismaking smaakt naar meer, dus binnenkort gaan we maar eens op zoek naar de eerste twee releases van Bodyfarm: een titelloze mini-cd uit 2010 en de vorig jaar verschenen langspeler Malevolence. Nederland heeft er weer wat deathmetaltalent bij.
Aangezien de oorspronkelijke opener Vader naar een moment later op de avond verplaatst is, verzorgt het eveneens Poolse Decapitated de aftrap van dit brute weekend. De band rond gitarist en muzikaal brein Vogg heeft zich na het tragische verlies van drummer Vitek (1984-2007) goed herpakt en prijkt voor het derde jaar op rij op de affiche van NDF maar heeft mij live echter nooit omver weten te blazen. Vandaag doet de band het wat beter en energieker, maar wederom wordt er geen onuitwisbare indruk achtergelaten. Het zinloze op- en afkomen tussen elk nummer haalt de vaart uit het optreden. Ook wordt er wel erg veel van het laatste, vrij matige comebackalbum Carnival Is Forever gespeeld. Het publiek is met die nummers minder vertrouwd en het nieuwere materiaal steekt maar grauw af bij een ouder album als Nihility. Daarvan passeert gelukkig de immer geniale beuker Spheres Of Madness, aanleiding voor de eerste moshpit van het weekend.
Het heropgerichte Morbid Saint uit Wisconsin is met een in de vergetelheid geraakte discografie van slechts één album een nobele onbekende op de mainstage. De nummers van Spectrum Of Death uit 1988 blijken de tand des tijds echter goed te hebben weerstaan. Voor de lezers die niet bekend zijn met Morbid Saint: denk aan oude Kreator, Dark Angel of Coroner in een heel boze bui, met een extra dosis techniek en nummers die zo negen minuten klokken. De oldschool thrash is tot de nok toe volgepropt met agressieve, vette riffs en wordt zo strak en vurig gebracht dat het haast niet te geloven is dat de band sinds 1994 van de radar verdwenen is geweest. Gezien de headbangende menigte en de diameter van de moshpit denk ik dat er vandaag een hoop fans gewonnen zijn!
Devourment: je moet ervan houden. De zogeheten slam death metal komt erg eentonig over. Het geluid is lelijk en zwaar, de gitaarriffs kennen niet meer dan één versnelling en de grunt van Mike Majewski klinkt als het doorspoelen van een volgescheten wc-pot. Meer heeft Devourment niet nodig om de ruimte voor de mainstage tot het einde van de set in een menselijke draaikolk te laten veranderen. Zo lang ben ik echter niet blijven plakken.
Want in de kleine zaal maken door een ongelukkige wissel in het tijdschema de heersers van Vader hun opwachting. Soms wordt de indruk gewekt dat vocalist/gitarist Pjotr Wiwczarek en zijn mannen om de week op een van de Nederlandse podia te zien zijn, maar beu worden wij metalheads ze nooit. Ook vanavond wordt de vijftig minuten speeltijd met het van de Polen bekende vakmanschap dichtgetimmerd. De setlist is een ingekorte versie van wat ons tijdens de Europese toer van begin dit jaar werd aangeboden. Zo passeren onder andere Sothis, The Wrath, Carnal, Black To The Blind en Come And See My Sacrifice. Climax van de set is een zinderende uitvoering van Hell Awaits ter nagedachtenis aan Jeff Hanneman.
De grote publiekstrekker op deze editie van Neurotic is Death To All. Ik kan mij helaas niet tot de gelukkigen rekenen die Death, met wonderkind Chuck Schuldiner (1967-2001) aan het roer, ooit live heeft mogen zien. Vergelijken met deze uit ex-leden bestaande tributeband wordt dus moeilijk. Desondanks ik heb genoten en werd zelfs geraakt door prachtige uitvoeringen van mijn favoriete nummers door enkele van de beste metalmuzikanten die er zijn. Drummer Gene Hoglan (die naast Death deel heeft uitgemaakt van onder andere Dark Angel, Strapping Young Lad, Testament, Fear Factory en vele andere grootheden) behoort tot de absolute top. Matt Harvey (die zondag het podium zal betreden met zijn eigen Exhumed) legt bij de complexere nummers zijn gitaar neer, maar zijn stem lijkt als twee druppels water op die van Chuck. Zelfs de hier en daar aanwezige schoonheidsfoutjes (zelfs Hoglan lijkt moeite te hebben met een nummer als Flattening Of Emotions) dragen bij aan de unieke ervaring deze onaantastbare klassiekers eens live te horen.
De Death-discografie wordt chronologisch doorlopen en van Zombie Ritual tot Flesh And The Power It Holds is het genieten. Mooi om de ontwikkeling die Death doormaakte op deze manier te volgen. Van primitieve oermetal naar het uitgesponnen, complexe werk van albums als Human, Symbolic en The Sound Of Perseverance. Enkele persoonlijke hoogtepunten: Living Monstrosity van Spiritual Healing, de nummers van Human en het prachtige Crystal Mountain. Dit eerbetoon zakt geen moment in en anderhalf uur lang hangt er een magische sfeer in de 013. Als de laatste tonen van toegift Pull The Plug wegsterven, beseffen alle aanwezigen dat ze getuige waren van een onvergetelijk optreden.
Zaterdag
Hun simpele hoempa-grind biedt muzikaal wellicht weinig verdieping, maar in combinatie met het amusante showelement vormt Haemorrhage een leuk feestbandje om dag 2 van Neurotic Deathfest op gang te brengen. Gelukkig nemen de, in bloed besmeurde dokterskleding spelende, Madrilenen zichzelf ook niet al te serieus – weinig metalmuzikanten werken zo op de lachspieren als frontman Lugubrious met zijn danspasjes en dramatische poses. Op een later tijdstip en in een kleinere zaal was de feestvreugde wellicht compleet geweest, maar nu komt de sfeer er al vroeg lekker in en worden we vast opgewarmd voor grindcore-goden Repulsion en Carcass later vandaag.
Met onder andere Death To All, Repulsion, Carcass en Possessed heeft NDF dit jaar een vrij old school-gerichte programmering. Necrophagia past prima in dat rijtje. De groovende en vrij minimale death metal klinkt zesentwintig jaar na debuut Seasons Of The Dead wel behoorlijk gedateerd. Ietwat verloren ogend op het grote podium speelt het vijftal een gestaag voortkabbelende set, die de zaal vrijwel onaangedaan laat.
Tribulation uit Zweden gooide in 2009 hoge ogen met The Horror, een monsterlijk doorbeukende black/death metalplaat die zijn naam eer aan doet. Het recent verschenen The Formulas Of Death is verrassend genoeg sfeervoller en herbergt langgerekte nummers die tegen de tien minuten klokken. Vandaag laten deze twee gezichten van Tribulation zich in gelijke mate zien. Met een onverlicht podium en spookachtig songmateriaal maakt Tribulation diepe indruk, juist omdat ze niet, als de meeste andere bands dit weekend, onophoudelijk gassen. Een fijn, sfeervol rustpunt is gedurende deze drie brute dagen geen overbodige luxe.
Bij Pig Destroyer imponeert vooral de waanzinnige drummer Adam Jarvis. Telkens als je denkt dat het niet sneller kan, doet hij er nog een schepje bovenop. Verder valt er vanwege het slechte geluid niet echt chocola van de toch al zo chaotische grindcore van de heren te maken. Er staat bijvoorbeeld een keyboard op het podium, waarvan de functie mij onduidelijk is en waarvan in het totaalgeluid niets is terug te horen. Pig Destroyer lijkt ook geen band voor op het hoofdpodium. In een intiemere zaal was het dak eraf gegaan!
Op Neurotic Deathfest 2011 speelden ze door omstandigheden twee keer en ook nu is Wormed, getuige de propvolle en bloedhete kleine zaal, een van de publiekstrekkers. De Spanjolen omschrijven hun muziek als ‘ultra brutal death metal’ en dat dekt de lading vrij aardig. Veertig minuten lang voeren de meest krankzinnige mathematische riffs, onverwachte breaks en het varkensgeknor van frontman Phlegeton een dodelijk ballet. De sci-fi intro’s tussen elk nummer gaan na verloop van tijd wel irriteren. Ook bestaat er (in ieder geval voor uw recensent) wellicht iets als té bruut: een optreden van Wormed blijkt een behoorlijke uitputtingsslag te zijn.
Naast smaakmakers als Tribulation, Wormed en Vallenfyre is er vandaag ook nog plaats voor een vaste waarde uit de Amerikaanse death metal: Immolation bestijgt het hoofdpodium om een immer verpletterende set te verzorgen. Het meest ongebruikelijke aan het optreden van Immolation zijn vandaag de twee minuten stilte ter ere van dodenherdenking. Dat het niet helemaal stil blijft, is helaas voorspelbaar en erg respectloos, maar alsnog een erg indrukwekkend en onvergetelijk moment. Verder is het zoals altijd een fijn en vertrouwd weerzien, want ook de nummers van het binnenkort te verschijnen album Kingdom Of Conspiracy klinken precies zoals je van Immolation zou verwachten: wrang, dissonant en duister. Verder wordt er genoten van de gebruikelijke nummers als Majesty And Decay, Swarm Of Terror en het immer geweldige en versplinterende Father, You’re Not A Father.
Vallenfyre, het brute zijproject van Paradise Lost-leden Gregor Mackintosh en Adrian Erlandsson en My Dying Bride-gitarist Hamish Glencross, gooide in 2011 hoge ogen met debuut A Fragile King. Het gitaargeluid van Vallenfyre is ronduit geweldig. De betonmolensound doet erg Zweeds en ouderwets aan. Dit soort death/doom-composities hebben we sinds albums als Lost Paradise en As The Flower Withers niet meer van deze muzikanten mogen horen. Mackintosh is helaas niet goed bij stem: zijn prestatie vandaag is slechts een schaduw van de diepe grunt die op cd te horen is. Jammer, maar Mackintosh houdt zichzelf goed staande en het levert hem nog een amusant ‘ruzietje’ met een fan op (“ This next song is about your mother, it’s called Ravenous Whore! ” ). Het is de enige smet op een verder zeer geslaagd optreden. Vallenfyre eindigt zijn set met de belofte van een tweede album en daar zullen de aanwezigen ongetwijfeld welwillend tegenover staan.
Nog zo’n oudje: Repulsion. De eerste grindcoreband aller tijden weet maar 40 van de aangegeven 60 minuten vol te spelen. Met maar één lp, Horrified uit 1988, heeft het drietal natuurlijk ook weinig materiaal te spelen. De eigen nummers worden daarom aangevuld met covers van Venom en Slaughter. Hoewel we niet geheel omvergeblazen worden is het zeker gaaf om Repulsion eens gezien en gehoord te hebben, al was het maar vanwege de klassieke waarde.
Carcass is vanavond in elk opzicht de perfecte headliner. Sinds het optreden op Neurotic 2010 zijn gitarist Michael Ammot en drummer Daniel Erlandsson ingewisseld voor respectievelijk Ben Ash en Daniel Wilding en de nieuwe leden blijken al deel te zijn geworden van de geoliede machine die Carcass heet. Het viertal geeft een uitstekend concert met in de set niets van het laatste album Swansong of het aankomende Surgical Steel, maar wel bijna heel Necroticism en oude grind-tussendoortjes als Genital Grinder en Exhume To Consume. Dit alles uiteraard begeleid door videobeelden van allerlei smakelijks als soa’s, autopsies en jawel, karkassen. De Britten lijken er nog plezier in te hebben ook, al komt het optreden met Heartwork wel tot een vrij abrupt einde.
Zondag
Mocht er na twee dagen festival sprake zijn van slaap of kater: Defeated Sanity doet alle dufheid als sneeuw voor de zon verdwijnen. Wat een brutaliteit op de zondagmiddag! De brutal death metal met flinke techniekinjectie en voorspelbare maar effectieve breakdowns wordt enthousiast gebracht en weet het publiek al goed los te maken. Indrukwekkend.
Doordat de geplande komst van Funerus uiteindelijk niet doorgaat, wordt The Monolith Deathcult kort van tevoren uitgenodigd om de laatste open plek in het tijdschema van het Neurotic Deathfest in te vullen. Op het allerlaatste moment krijgt de industriële deathmetalband zelfs nog wat extra speeltijd toegewezen. Weinig bezoekers zijn echter op de hoogte van het met tien minuten vervroegde aanvangstijdstip, waardoor de Kleine Zaal angstig leeg is zodra het intro wordt ingezet. The Monolith Deathcult raakt hierdoor gelukkig niet van slag en toont de organisatie vanaf de eerste noten dat het onderhand tijd werd voor een invitatie. Veertig minuten lang krijgen we louter songs te horen van het nieuwe album Tetragrammaton, dat op dit festival pas voor het eerst te koop is en voor het langzamerhand toestromende publiek dus nog (zo goed als) onbekend is. Op het eerste gehoor maken de opvallend toegankelijke songs direct een ijzersterke indruk. De band speelt strak en beschikt over verschillende prima vocalisten, wat de afwisseling ten goede komt. Tetragrammaton lijkt weer een pareltje te zijn en The Monolith Deathcult mogen we onderhand tot de beste metalbands van Nederland rekenen. Als (vermoedelijk) enige groep dit weekeinde met een live-toetsenist, zorgt het gezelschap bovendien voor wat extra afwisseling in het programma. Alleen mogen de heren, na de promotie van de nieuwe plaat, de 'hits' Wrath Of The Ba'ath en Kindertodeslied wel weer uit de kast trekken. Met die nummers in de setlist zou het feest pas helemaal af zijn.
Tijdens het optreden vertelt frontman Bill Robinson dat Decrepit Birth bijna te laat was gekomen. Gelukkig dat ze toch present zijn, anders zou één van de hoogtepunten van deze editie aan onze neus voorbij zijn gegaan. Als geen ander verheft Decrepit Birth death metal tot interessante en intelligente luistermuziek. Er worden geweldige nummers van alle drie albums gespeeld, waar de melodieuze en wonderschone composities van Diminishing Between Worlds (2008) zich als meest indrukwekkend laten gelden. De overdadig behaarde Robinson uit wel erg veel hoogdravende praat tussen de nummers door, maar in combinatie met zijn zweverige uiterlijk en rare poses geeft dat het optreden ook wel wat. Inzet kan Decrepit Birth in ieder geval niet ontzegd worden. En omdat de mannen het zo jammer vonden dat ze er twee dagen eerder niet bij waren om Death To All te zien schitteren, sluit Decrepit Birth af met een eigen versie van Crystal Mountain.
Één van de bands die het meest prat kan gaan op een eigen geluid dat zich onderscheid van elke andere band dit weekend is Incantation. Hun death metal klinkt eerder vunzig dan bruut. Strak is het ook niet, maar dat geeft de Amerikaanse doordouwers juist hun unieke sound. De klassiekers van albums als Onward To Golgotha en Mortal Throne Of Nazarene, maar ook de nummers van het afgelopen zomer verschenen achtste album Vanquish In Vengeance kruipen, scheuren en spugen. Door een technisch mankement met de gitaar van bandleider John McEntee is er geen dubbel gitaarspel en richt hij zich enkel op zijn doodsrochels. Het optreden wordt er niets minder om. Met name het ultieme Incantation-nummer The Ibex Moon (wellicht het traagste nummer dat dit weekend door 013 schalt) werkt bezwerend.
Nadat hij vrijdag uitblonk als frontman van Death To All mag Matt Harvey dat nu dunnetjes overdoen met zijn eigen Exhumed. De pittige deathgrind doet het live altijd goed en prijsnummers As Hammer To Anvil en The Matter Of Splatter slaan duidelijk aan, maar het blijft wachten op de losgeslagen moshpit waar Exhumed’s muziek zo geschikt voor is. De hele act met het reanimeren van de kotsende gitarist is wel erg amusant en ook de regen nepbloed aan het eind van het optreden wordt als een welkome dorstlesser ontvangen. Lekker optreden!
Al zijn de nummers al bijna dertig jaar oud en brult frontman Jeff Becerra tegenwoordig vanuit een rolstoel: weinig bands knallen er dit weekend zo lustig op los als Possessed. Sinds de uitvinders van de death metal weer actief zijn is dit het beste optreden dat ik ze zie geven. Het vuur tussen band en publiek is prachtig om te zien en waar het op het podium om logische redenen een statisch geheel is, fungeert de dolenthousiaste monsterdrummer Emilio Marquez als blikvanger. Voor het eerst vandaag komt de zaal echt goed los en de moshpits en crowdsurfers zijn niet van de lucht. Net als bij Incantation wint rauw het hier van strak. De energie en sfeer van nummers als Pentagram en Swing Of The Axe blijven ongeëvenaard. The Exorcist brengt het optreden tot een kookpunt en als tot slot lijflied Death Metal door de ganse zaal wordt gescandeerd, is de onsterfelijke status van Possessed andermaal bevestigd.
Het zit de Canadezen van Cryptopsy de laatste jaren niet mee. De koerswijziging op The Unspoken King uit 2008 en de nieuwe zanger Matt McGachy vielen beide zo slecht in de smaak dat niet alleen veel fans, maar ook hun label de band de rug toekeerden. Het vorig jaar verschenen album Cryptopsy werd daarom in eigen beheer uitgebracht: een treurige gang van zaken voor de band die ooit hoge ogen gooide met de klassiekers None So Vile en Whisper Supremacy. Cryptopsy verheft zichzelf met dit optreden echter boven alle denkbare kritiek. Wat wordt hier onmenselijk strak en monsterlijk gemusiceerd. Weinig drummers kunnen tippen aan Flo Mounier. Zanger Matt McGachy laat de zuivere zang live achterwege en zijn buldergrunts klinken wat mij betreft duizend keer beter dan die van zijn voorgangers. Graves Of The Fathers met die ingenieuze vertraging, de zieke grooves van Slit Your Guts, de kippenvelopwekkende intromuziek en baslijn van Phodophile – het is allemaal om de vingers bij af te likken. Zo poetst Cryptopsy niet alleen eigenhandig zijn blazoen op, maar worden de verloren zonen op de valreep een van de absolute hoogtepunten van dit toch al niet misselijke weekend en de onovertroffen band van de dag.
De toegankelijke en heldhaftige death metal van Unleashed is namelijk vermakelijk maar de positie van hoofdact niet waardig. Daarvoor hebben de Zweedse strijders toch niet het aanzien van menig andere band die dit weekend heeft gespeeld. Neemt niet weg dat het lekker is om nog een laatste keer te headbangen, moshen en mee te blèren met anthems als Execute Them All, Hammer Batallion, To Asgaard We Fly (uiteraard opgedragen aan Jeff Hanneman) en natuurlijk toegift Death Metal Victory (“ my warriors scream for me ”!). Het optreden van Unleashed vormt zo vooral een goede afterparty.
Na Unleashed kan het terugblikken op een geweldig weekend beginnen. Met een uitdagender programma dan dat van vorig jaar. Het tijdschema zat soms wel wat vreemd in elkaar: publiekstrekkers als Obscura en Cattle Decapitation, die bij eerdere edities op het hoofdpodium stonden,werden nu in de kleine zaal geplaatst waar het veel te vol werd voor alle belangstellenden. Om die reden heb ik deze favorieten dan ook aan mij voorbij moeten laten gaan. Afsluiter Unleashed had niet de flair van headliners uit voorgaande jaren als Autopsy of Bolt Thrower. Als Unleashed en Possessed op de zondag van plek hadden geruild was het veel logischer geweest. Ook vraag ik mij af of drie dagen death metal voor het gros van de bezoekers niet te veel van het goede is, getuige de afgenomen drukte en het inactieve publiek op de zondag. Met zo’n sterk programma moet er wel verzadiging optreden. We kijken alweer uit naar volgend jaar!
