Op 10 januari begon Batushka in Tilburg samen met supports Schammasch en Trepaneringsritualen aan de European Pilgrimage Part III. De derde leg van de Europese rondreis begint niet alleen in Nederland, maar eindigt er ook. Op 26 januari doet het trio Drachten aan en een dag later sluit men af in Rijssen. Jeffrey reed naar Friesland om getuige te zijn van de verschillende rituelen en om er verslag van te doen.

Je vraagt je wellicht af wat Trepaneringsritualen zijn. Welnu, schedeltrepanatie is de oudste vorm van opereren in de wereld. Men dacht in oude culturen dat krankzinnigheid werd veroorzaakt door kwade geesten in iemands hoofd. Door er gaten in te boren dacht men dat deze geesten het hoofd konden verlaten. Fast forward naar de moderne tijd brengt de uit Gotenburg afkomstige Th. Oth XIX (Thomas Martin Ekelund) met zijn eenmansproject een combinatie van industrial, death/blackscreams met veel effecten, ambient en rituele percussie. Deze combinatie brengt hij in zijn eentje. Het ritueel heeft iets smerigs, iets mensonterends. Het stelt dan ook de grote chaos van de onrealiteit voor. De Zweedse artiest staat doorgaans achter zijn microfoon en loopt af en toe heen en weer naar zijn keyboard waaruit de beats en geluiden klinken.

In eerste instantie heeft hij een juten zak om zijn hoofd met een touw erom, om in de ‘zone’ te komen, maar hij ontdoet zich na een paar nummers van deze beknellende situatie. Links naast hem staan een schedel en twee kaarsen die aanvankelijk het weinige licht vormen. Zodra de set vordert, komt er steeds iets meer licht bij kijken, maar doorgaans is het een donkere show met diepe muziek. De zeventig bezoekers kijken doorgaans geboeid toe, al blijkt tevens dat deze muziek niet voor iedereen weggelegd, vooral als het ambient An Immaculate Body Of Water klinkt. Waar de meeste tracks compact zijn, duurt dit nummer zeven minuten en bevat het repetitieve keyboardklanken. Na afloop van het optreden is er echter veel applaus en terecht, want het blijft je wel bij.

De tweede band van de avond is Schammasch. In de Akkadische/Babylonische mythologie is Schammasch (Shamash of Šamaš) de zonnegod. “Into the light we are born, to the light we will return”, aldus frontman C.S.R. Het had weinig gescheeld of Schammasch had de tour af moeten zeggen omdat livedrummer Hendrik Wodynski op het laatste moment te maken kreeg met prioriteiten elders. Luke B. bood aan het begin van de tour de helpende hand, maar vandaag zit B.A.W weer gewoon op de kruk. C.S.R luidt het optreden in met paukenspel en wat volgt is de hele ep The Maldoror Chants: Hermaphrodite uit 2017. Live hebben het paukenspel, de verhalende voordracht (de tekst is gebaseerd op Les Chants de Maldoror van Lautréamont) en de grommende doomriffs een grotere impact dan op plaat, mede door de setting met relikwieën.

Het eerste deel van het optreden voelt als een lange intro. Pas na 23 minuten volgt de ontlading met Chimerical Hope en Do Not Open Your Eyes. Ondanks dat de inmiddels zeer goed gevulde zaal met ongeveer honderdvijftig bezoekers grotendeels onbekend is met het vernieuwende materiaal is er toch waardering voor de sfeerzetting middels atmosferische, gelaagde composities die eigenlijk meerdere luisterbeurten nodig hebben om goed door te dringen. De mannen in de bewierookte ‘mist’ gaan daarna verder met het oudere, toegankelijkere materiaal en dat slaat nog beter aan. Er is meer beweging bij de bezoekers. Concensus, Golden Light en met name het prima uitgevoerde Metanoia (met gastoptreden van Thomas Martin Ekelund) vormen een sterk slot van een tweezijdig optreden.

Wie wel eens eerder bij een optreden van Batushka is geweest, hoopt wellicht op een verrassing op de setlist, maar de band rond frontman Bartłomiej Krysiuk, de eigenaar van Witching Hour Productions, doet niet aan verrassingen. Vandaag niet in ieder geval, al moet gezegd worden dat het geluid verrassend helder en goed afgesteld staat, waardoor je het driekoppige koor en de melodielijnen van de gitaristen goed kunt volgen. Litourgiya komt in zijn geheel aan bod.

Voordat het zover is, worden de kaarsen aangestoken en klinkt van backingtrack een intro met koorzang. Daarop volgt het cleane gitaarspel van de twee gitaristen en wijdt de voorganger de dienst in met handgebaren en een eerbiedige buiging. Hij is net als de andere bandleden gekleed in een prachtig gewaad. De aankleding van het podium is zoals we van de Poolse band gewend zijn. Er zijn geen grote wijzigingen in de opstelling van de showelementen. De bel, de castagnetten, het schilderij, de wijwaterkwast; alles is aanwezig en draagt bij aan de integriteit van de mis.

Muzikaal is het in orde, al spelen de Oost-Europeanen niet zo strak en fel als ze voorheen hebben laten zien. Toch scoort het optreden een dikke voldoende. Yekteniya I: Ochishcheniye, Yekteniya II: Blagosloveniye en met name Yekteniya VII: Istina blijven geweldige tracks die keer op keer het beluisteren meer dan waard zijn. Nadat Варфоломей het publiek met wijwater besprenkeld heeft, zit het er al weer op. De honderdvijftig bezoekers blijven nog even staan in de hoop op meer, maar het is echt voorbij. Dat is elke keer het nadeel van een show van Batushka. De optredens duren slechts vijftig minuten en dat is voor een hoofdact toch wel heel kort. Het is dan ook hopen op nieuw songmateriaal van de mysterieuze band die inmiddels bij Metal Blade heeft getekend.

Setlist Batushka:
1. Yekteniya I: Ochishcheniye
2. Yekteniya II: Blagosloveniye
3. Yekteniya III: Premudrost'
4. Yekteniya IV: Milost'
5. Yekteniya V: Svyatyy Vkhod
6. Yekteniya VI: Upovane
7. Yekteniya VII: Istina
8. Yekteniya VIII: Spaseniye

Setlist Schammasch:
1. Prologue
2. The Weighty Burden Of An Eternal Secret
3. Along The Road That Leads To Bedlam
4. These Tresses Are Sacred
5. May His Illusion Last Until Dawn’s Awakening
6. Chimerical Hope
7. Do Not Open Your Eyes
8. Consensus
9. Golden Light
10. Metanoia

Setlist Trepaneringsritualen:
1. Death & Ecstasy
2. Maðr Malformed
3. All Flesh Has Corrupted
4. Serpent Seed
5. V ∴ V ∴ V
6. An Immaculate Body Of Water

Met dank aan Wietske Elzinga van WietskE fotografie voor de foto's.