De carrière van de Finse powermetalband Sonata Arctica mag met recht grillig genoemd worden. In de begindagen schiet de groep als een komeet naar de internationale top van het genre. Ecliptica (1999) en Silence (2001) kunnen gerust als genreklassiekers betiteld worden. Ze staan vol met razendsnelle, neoklassieke power metal zoals ook groepen als Stratovarius, Helloween en Gamma Ray die in hun hoogtijdagen laten horen. Met Winterheart’s Guild (2002) en het via Nuclear Blast verschenen Reckoning Night (2004) bevindt Sonata Arctica zich op zijn creatieve en commerciële hoogtepunt.

Daarna volgt een op zijn zachtst gezegd wisselvallige voortzetting. Na enkele inconsistente experimenten is Pariah’s Child (2014) eigenlijk pas weer de eerste echte voltreffer. Wie denkt dat de weg omhoog vanaf dan is ingezet, komt echter van een koude kermis thuis. The Ninth Hour (2016) is een onbegrijpelijk matig werkstuk, dat vooral ontsierd wordt door een afgrijselijke productie. Als de heren vervolgens met Talviyö (2019) een geestdodend saai, zich voortslepend broddelwerkje afleveren (deze plaat van begin tot eind uitzitten is nog steeds een uitdaging!), heb ik de hoop eigenlijk al opgegeven. Met het verrassend sterke tweeluik Acoustic Adventures (2022) herpakt Sonata Arctica zich op bijzondere wijze. De akoestische versies van de powermetalnummers klinken verrassend emotioneel en laten horen hoe goed deze band fraaie arrangementen weet te creëren, die ook zonder de instrumentale overdaad overeind blijven.

Anno 2024 is Sonata Arctica toe aan zijn dertiende full-length, de heropgenomen versie van het debuut niet meegerekend. Het zal geen verbazing wekken dat het inmiddels lastig voorspellen is hoe deze groep uit de hoek komt. Gelukkig blijkt Clear Cold Beyond een prima album, waarop de band met een hervonden elan en frisheid opereert die we al lang niet meer hebben gehoord. Zo is opener First In Line een onweerstaanbare track, die teruggrijpt op de klassieke albums van Sonata Arctica, zonder overigens als een simpele herhalingsoefening te klinken. Het speelse California is zo mogelijk nog lekkerder en slaagt erin om humoristisch uit de hoek te komen zonder in meligheid te vervallen (altijd een dunne scheidslijn). Het nummer doet daardoor wel wat denken aan een opgevoerde variant van Cloud Factory. Er staat nog een aantal van dit soort snelle krakers op het album. Vooral Cure For Everything – het muzikale equivalent van een zonnestraal in je gezicht – zorgt voor een energieboost door het vingervlugge toetsenwerk en energieke ritme. En in Angel Defiled pakt de combinatie van spannende riffs en dito toetsenwerk met de uitbundige en theatrale zanglijnen – vol overgave gezongen door Tony Kakko - uitstekend uit.

Op Clear Cold Beyond horen we echter niet alleen maar frivole en opzwepende snelheidsduiveltjes. Sonata Arctica neemt zijn rijke ervaring mee in afwisselende composities, waarin het tempo regelmatig naar beneden gaat. Het grootste verschil ten opzichte van de futloze voorganger is echter dat de songwriting op Clear Cold Beyond vele malen sterker is. Zo ontpoppen ook het epische Shat Mat en het dreigende en theatrale Dark Empath zich tot boeiende tracks. En in het gelaagde A Monster Only You Can’t See bouwt de band een melancholisch begin uit tot een melodieuze compositie met een bijzonder aanstekelijk refrein, waarin vooral de uitstekende zang van Kakko opvalt. Eigenlijk is alleen het afsluitende titelnummer wat eentonig, maar na de negen spetterende composities is zo’n rustpunt ook wel aangenaam.

Clear Cold Beyond heeft bovendien een prima productie meegekregen – en dat is bij deze band zeker niet vanzelfsprekend. Daardoor komen de frivole refreinen en de frisse, opzwepende instrumentatie extra goed tot hun recht. Het lijkt er dus op dat Sonata Arctica aan een nieuwe jeugd is begonnen. Clear Cold Beyond bevat het beste nieuwe materiaal van deze band in een decennium. De hoogtijdagen van weleer zullen niet meer terugkeren, maar met deze langspeler bewijzen de mannen nog steeds zeer capabel te zijn.

Tracklist:
1. First In Line
2. California
3. Shah Mat
4. Dark Empath
5. Cure For Everything
6. A Monster Only You Can't See
7. Teardrops
8. Angel Defiled
9. The Best Things
10. Clear Cold Beyond