September 2017, dat is de maand die Ayreon-fans van over de hele wereld in hun agenda rood omcirkeld hadden. Binnen een mum van tijd waren de drie concerten en de later ingeplande try-out uitverkocht. Het muzikale meesterbrein Arjen Anthony Lucassen was er door overweldigd. Het is bekend dat zijn muziek veel fans heeft, maar dat die ook bereid zijn van over de gehele wereld naar Tilburg af te reizen, is wel een enorm compliment.
Het is dan ook niet niets, een liveshow met muziek van Ayreon, inclusief een enorme hoeveelheid gastzangers en musici die ook te horen zijn op de conceptalbums gevuld met progressieve rock en metal. Dat is nog amper vertoond. Natuurlijk was er wel het succesvolle The Theater Equation in Rotterdam en eerder was Lucassen af en toe te zien met een van zijn vele projecten en laten we ook de optredens met Star One niet vergeten. Maar toch, een avondvullende show volledig gewijd aan materiaal van Ayreon met maar liefst zestien gastzangers en enkele van de beste metalmusici van Nederlandse bodem is ongekend.
Voor de gelukkigen die een van de concertavonden nog eens willen beleven en voor hen die weleens willen horen hoe Ayreon live klinkt, is er nu Ayreon Universe - Best Of Ayreon Live. Het is een pakket met beeld- en geluidsmateriaal van een setlist die maar liefst achtentwintig nummers bevat met een afgewogen selectie van nummers uit de rijke Ayreon-discografie. Deze is aangevuld met enkele favorieten van Star One.
Het blijft een selectie, dus niet iedereen zal zijn favoriete nummer terug hebben kunnen vinden. Toch is Lucassen erin geslaagd een mooi overzicht te bieden van zijn beste werk. Met oude (Merlin’s Will, Abbey Of Synn) en nieuwe (The Theory Of Everything, Everybody Dies) melodieën brengen de zestien vocalisten het publiek in vervoering, dat ondanks dat het vol overgave reageerde tijdens de liveshows, niet heel prominent te horen is tijdens de nummers zelf.
De vele zangers en zangeressen brengen het er over het algemeen goed vanaf. Hier en daar kan er weleens een foutje of onzuivere noot insluipen, echter is dat welhaast eigen aan het geven van een spetterende metalshow. Het publiek verwacht immers ook een aanstekelijke, visuele ervaring. Bovendien vraagt Lucassen wel het een en ander van zijn vocalisten. Neem bijvoorbeeld eens het vocale spektakel van Dawn Of A Million Souls of het beresterke The Eye Of Ra, dat in deze registratie met zijn spetterende finale nog altijd kippenvel weet op te roepen. Naast het uitbundige metalgeweld is er tijdens de set ook ruimte voor de meer ingetogen, singer/songwriter-kanten van Ayreon in de vorm van Valley Of The Queens en And The Druids Turned To Stone
Voor de meeste van de nummers lijken de vocalisten te zijn gezocht die ook de originele versies hebben ingezongen. Dat is niet altijd gelukt, maar levert wel interessante, nieuwe en unieke interpretaties op van het bestaande materiaal (Day Sixteen: Loser, Intergalactic Space Crusaders).
Lucassen is een perfectionist en wil kwaliteit boven alles. Dat is te horen, want hij werkt altijd met uitstekende musici. Er valt dan ook weinig aan te merken op het spel van Ed Warby (drums), Joost van den Broek (keyboards), Marcel Coenen (gitaar) en de anderen. Het is zo goed als vlekkeloos en perfect opgenomen. Of het nu een fluit, cello of keyboardsolo is, alle partijen zijn prima te horen.
Het beeldmateriaal bestaat uit een visuele registratie van de achtentwintig nummers. Daarnaast bevat de schijf ook extra’s met een behind the scenes-documentaire van ruim een uur en ook nog eens een selectie van hoogtepunten van de try out-show. Voor liefhebbers valt er dus flink wat te bekijken.
De opnames van The Theater Equation vielen tegen, dus is er bij deze Ayreon-shows alles uit de kast getrokken om het metaltheater zo goed mogelijk in beeld te brengen. Die inzet werpt zijn vruchten af. De beelden zijn haarscherp en ook de geluidskwaliteit is dik in orde. De show is vanuit een grote hoeveelheid hoeken en posities opgenomen (dertig camera’s) dus zijn er veel verschillende shots die alle musici en zangers mooi in beeld brengen. Natuurlijk mag het materiaal van het enorme videoscherm (zo breed als het podium van 013) en het decor niet ontbreken. Daarnaast is er af en toe een shot toegevoegd van het uitzinnige publiek, dat met veel enthousiasme reageert. Het livegevoel is er zeker, evenals het zichtbare plezier bij zangers en musici. Het werkt aanstekelijk en af en toe krijg je het gevoel even in de zaal te staan.
Of je nu naar het beeldmateriaal kijkt of het bij het beluisteren van de liveplaten houdt; alles ademt de vreugde uit van het muzikale theater van Arjen Anthony Lucassen. De muziek zelf mag dan zijn geesteskind zijn, maar het zijn de fantastische muzikanten die deze op het podium tot leven brengen. En dat doen zij vol overgave. Het is niet voor niets dat mensen van over de gehele wereld naar Tilburg kwamen voor deze concertreeks. Voor de aanwezigen is Ayreon Universe een fantastisch, warm aandenken. Voor diegenen die het live hebben moeten missen, is het een manier om jezelf toch deelgenoot te voelen van deze bijzondere livegebeurtenis die hopelijk een vervolg krijgt.
Tracklist concert:
1. Prologue
2. Dreamtime
3. Abbey Of Synn
4. River Of Time
5. The Blackboard
6. The Theory Of Everything
7. Merlin’s Will
8. Waking Dreams
9. Dawn Of A Million Souls
10. Valley Of The Queens
11. Ride The Comet
12. Star Of Sirrah
13. Comatose
14. Day Sixteen: Loser
15. And The Druids Turned To Stone
16. The Two Gates
17. Into The Black Hole
18. Actual Fantasy
19. Computer Eyes
20. Magnetism
21. Age Of Shadows
22. Intergalactic Space Crusaders
23. Collision
24. Everybody Dies
25. The Castle Hall
Eerste toegift:
26. Amazing Flight In Space
27. Day Eleven: Love
Tweede toegift:
28. The Eye Of Ra
Beeldmateriaal:
1. Full Concert
2. Behind The Scenes
3. Try Out Show Highlights
