Het is altijd spannend. Het blijft spannend. Het wordt alleen maar spannender.
Gaat het nooit wennen?
De interviews wel. Vroeger was ik ook zenuwachtig voor interviews, maar dat is nu wel weg. Maar hoe de plaat ontvangen gaat worden, hoe hij gaat verkopen, wat gaan de journalisten zeggen, wat gaan de fans zeggen... Dat wordt alleen maar erger. Ik heb natuurlijk zo'n lange geschiedenis inmiddels. Ik heb zoveel cd's uitgebracht, waarvan veel het toch goed gedaan hebben, dan is het toch spannend of je dat kan volhouden.
Denk je zelf dat je daarin geslaagd bent?
Als ik dat niet zou vinden was ik al gestopt. Voor mij is iedere plaat waar ik aan werk altijd weer de belangrijkste die ik ooit gedaan heb. Op het moment dat ik er mee klaar ben is het ook mijn beste plaat ooit. Dan heb ik wel het gevoel dat ik beter ben geworden. Objectief kan ik natuurlijk niet zijn, dat is onmogelijk.
Maar als je vindt dat je elke keer beter wordt, wat vind je dan van je oude materiaal als je dat terugluistert?
Dat is heel twijfelachtig. Laatst heb ik weer naar Electric Castle geluisterd, want ik was alle banden aan het inladen op de computer. Toen dacht ik echt van "godverdomme man, dit is echt goed." Ook hoe het gemaakt is. Je had toen veel minder middelen en techniek. Alles moest op een tape worden opgenomen, je kon niks kopiëren, je kon niks autotunen, je kon nog weinig met de computer doen. En toch was het te gek. Alles was zo doorzichtig en goed. Tegenwoordig heb je al die mogelijkheden om het perfect te maken, wat ook niet altijd goed is. Maar het is heel moeilijk om het niet te gebruiken. Dan komen we gelijk op de titel van de plaat terecht. Ik ben echt een "victim of the modern age". op een gegeven moment ben je zo verslaafd aan de computer en wat je er allemaal mee kan doen. Om bijvoorbeeld je muziek te perfectioneren. Om je vraag te beantwoorden: aan de ene kant denk ik van "goh, wat is dit goed, dat kan ik nooit meer." Aan de andere kant inspireert het me ook weer en is het een uitdaging om iets te maken wat net zo goed of nog beter is. Of in ieder geval verschillend is.
Into The Electric Castle is dus nog helemaal analoog opgenomen?
Ja.
Wanneer ben je volledig digitaal gegaan?
Dat was met Ambeon. Daarvoor kwamen nog de Universal Migrator albums, die hebben we nog op tapes gedaan. Ambeon was het eerste album dat ik in de computer maakte. Het was ook meer een experiment. Ik wilde de computer leren kennen, dus laat ik er maar eens mee beginnen.
Vond je dat toen geslaagd?
Er ging toen een andere wereld voor me open. Je kan zoveel freaken en tunen en doen, dat is op zichzelf ook wel weer interessant. Als je de computers maar voor je laat werken en het niet in dienst komt te staan van je computer.
Daar gaan enkele van je nieuwe nummers natuurlijk ook over.
Precies. Op een heleboel cd's van mij gaat het daar eigenlijk wel over. Alles wordt wel makkelijker en sneller, maar of het beter wordt betwijfel ik.
Wanneer werd het voor jou duidelijk dat het album dat je na Guilt Machine ging maken, een Star One album werd?
Eigenlijk op het moment dat ik met Guilt Machine klaar was en de eerste reactie van mensen hoorde. De eerste reacties waren dat men er aan moest wennen. Ze vonden het wel goed, maar wel erg zwaar. Toen wilde ik weer dolgraag een recht-toe-recht-aan plaat maken. Niet te moeilijk doen, lekker gebaseerd op gitaarriffs en een lekker heftige plaat. Als ik zo'n soort plaat doe, dan heeft het alle tekenen van een nieuwe Star One. Als het een pure metalplaat gaat worden. Dus eigenlijk voordat Guilt Machine echt uit was had ik wel al het idee om aan een nieuwe Star One plaat te gaan werken.
Ik ben de oude cd gaan beluisteren en toen viel de sound me wat tegen. Ik vind de nummers te gek, maar ik wilde wel een plaat maken die beter klinkt. Ik wilde vooral de gitaarsound verbeteren. Toen ben ik allemaal versterkers gaan lenen en heb ik misschien wel een maand lang alleen maar geëxperimenteerd met de gitaarsound om echt de perfecte gitaarsound te krijgen. Dan moet je voorstellen dat ik daar in m'n studio met die gitaar keihard te blazen. Dan krijg ik echt een kick van die sound die er dan soms uitkomt. Toen zijn er een heleboel riffs ontstaan, in dat proces.
Welke versterker heeft voor jou dan de ultieme gitaarsound opgeleverd?
Het is een combinatie geworden. Ik wou een beetje die ijskoude industriële sound van Rammstein te pakken hebben, om het te mixen met een seventies geluid. Zeg maar het Van Halen geluid. Voor die keiharde Rammstein sound heb ik Sansamp pre-amps gebruikt. Zowel direct in de computer als via een Marshall versterker. Voor de meer warmere sound heb ik Bogner gebruikt. Dat is een Duitse gitaarversterker. Dat ligt heel dicht bij de Marshallsound. Het is dus een combinatie van die twee geworden.
Heb je ook nog andere gitaren geprobeerd?
Sinds The Human Equation ben ik overgestapt op een zevensnarige gitaar, waarmee je dus ook lage bassnaar hebt. Daar krijg je een heftige, agressieve laag mee. Daar ben ik totaal verslaafd aan geraakt en daar kom ik niet meer van af. Ik heb dezelfde gitaar gebruikt als op The Human Equation, 01011001 en Guilt Machine.
De muzikanten van het eerste Star One album zijn weer terug en je hebt Peter Vink, die toen mee op tour was, deze keer de baspartijen op de cd ook laten spelen. Had je geen zin om weer zelf de bas te doen?
Jawel, jawel, want dat vind ik heel leuk. Eigenlijk nog leuker dan gitaarspelen, want je kan lekker rammen. Je hoeft niet bang te zijn dat je snaren breken dus je kan voluit gaan. Heerlijk. Maar Peter is een goede vriend en live heeft hij het te gek gedaan. En hij vond het heel leuk om te doen. Hij is natuurlijk van huis uit een bassist en heeft veertig jaar ervaring. Hij kan het toch beter dan ik. Bovendien is hij mijn grote voorbeeld. Ik speel de manier waarop ik speel doordat ik het van hem gejat heb. Ik vond het dus heel leuk om weer met Vink te werken.
En je hebt weer dezelfde zangers en zangeres weten te strikken. Moesten ze lang nadenken toen je het vroeg?
Eigenlijk hadden ze allemaal al zo'n beetje "ja" gezegd nog voordat ik mijn vraag had afgemaakt. Het mooie is dat ze alle vier fan van mijn muziek zijn. Nou ja, "fan" is een groot woord. Ze houden van mijn muziek. Bij Ayreon werk ik met vele zangers en ze houden misschien niet allemaal van de muziek. Sommigen kennen het niet eens, maar dat was te verwachten. Het leuke met deze vier mensen is dat ze allemaal al naar mijn muziek luisterden voordat ik ze kende. Dat maakt het samenwerken een stuk makkelijker en leuker.
Had je moeite met de agenda's gelijk te krijgen?
Dat was een beetje ingewikkeld, want ze waren allemaal druk bezig. Zeker Russell. Hij is druk bezig met het nieuwe Symphony X album. Bovendien was zijn vrouw hoogzwanger en stond hij op het punt om vader te worden, dus kon hij niet makkelijk weg. Dat was nog even ingewikkeld. Gelukkig heeft hij toch tijd voor me vrijgenomen, wat eigenlijk niet kon. Hij moest er toch een week tussenuit om het vliegtuig te pakken en naar Holland te vliegen. Floor is natuurlijk heel druk met ReVamp. Het was net in de periode dat de cd uitkwam en ze cd-presentaties deed. Damian was heel druk met een nieuwe plaat opnemen. Maar nee, ze hebben allemaal tijd gemaakt. Het kostte 2 of 3 dagen om hier op te nemen, dus dat is gelukkig altijd wel te regelen.
Het ging dus wel lekker vlot.
Ja, bij deze zangers gaat dat lekker snel. Dan Swanö had ik in een middagje opgenomen. Hij had het helemaal voorbereid in zijn eigen studio. Hij kwam hier en het was een makkie. Ik had nog een hotel voor hem geboekt maar dat was eigenlijk helemaal niet nodig. Hij kwam hier 's ochtends en ik kon hem 's avonds weer op het vliegveld afzetten. Russell heeft het in anderhalve dag ingezongen. Dat geldt eigenlijk voor iedereen wel. Het zijn zulke professionals, daarbij ging het gewoon erg hard.
Ging de muziek ook zo makkelijk?
Nou, ik heb natuurlijk weer het meeste zelf ingespeeld.
Maar heb je dan nooit een moment van "shit, nu weet ik even echt niet hoe ik met dit nummer verder moet"?
Als ik de basis eenmaal heb dan loopt het meestal wel. Met één nummer, Human See, Human Do, heb ik heel erg problemen gehad. Daar ben ik volkomen vast mee gelopen. Ik zat tussen twee gedachtes met dat nummer. Aan de ene kant had ik een Kill The King idee, van Rainbow. Ik had wel een beetje een seventiesfeel bij dat nummer. Aan de andere kant had ik wel een metalgevoel bij dat nummer. Keiharde, ijskoude metalgitaren. Maar ik kon niet kiezen tussen die twee, ik heb er echt problemen mee gehad. Uiteindelijk heb ik besloten om allebei te doen. Het begint met een seventiesfeel. Daarna gaat het over in een metalnummer.
Dat nummer gaat over Planet Of The Apes, als ik het goed gehoord heb.
Dat klopt.
Ik mag hopen dat je vooral de originele film dan bedoelt.
Zeker weten. De Charlton Heston-versie.
Wat vind je van de versie van een paar jaar geleden?
Die ben ik gelijk weer vergeten. Ik heb hem toen wel gehuurd, maar ik weet er helemaal niks meer van. De originele is veel super.
De intro van het album en Digital Rain slaan op The Matrix? Waarom die film? Het ligt iets tè veel voor de hand om die film te nemen en dat vind ik dan weer niks voor jou.
Dat klopt. Ik had daar ook mijn twijfels over. Maar ja, die film is zo invloedrijk en belangrijk geweest voor het genre dat ik had gekozen voor het album. Ik wou post-apocalyptische en dystopische films te pakken. Om dan The Matrix niet te doen, dat lukte me gewoon niet. Dit nummer ook... Het is zo'n bombastisch en snel nummer. Zo high-tech. Het past perfect bij The Matrix. Ik ben een stuk of twintig à dertig films van het genre gaan kijken. Dan zie je ze allemaal en dan zie je The Matrix en merk je toch wel dat die film zo belangrijk is geweest voor het genre. Eigenlijk houd ik helemaal niet van grote blockbusters. Neem nou die laatste James Bond film. Ik vind hem echt flut. Vreselijk. Helemaal niks! Als je het vergelijkt met die gare oude kitchy cheesy Bond films, dan is die nieuwe echt niks. Dat heb ik met een heleboel films. Als het alleen maar om effecten draait vind ik het helemaal niks meer. Maar The Matrix is gewoon een goede film. De eerste dan. Die twee vervolgen spraken me echt niet aan.
Cassandra Complex komt van Twelve Monkeys?
Het gekke is, iedereen had het over die film toen hij uit kwam. Bruce Willis, Terry Gilliam, te gek! Maar toen ik naar de bioscoop ging vond ik hem tegenvallen. Maar ik moest die film toch nog een keer zien. De eerste keer vond ik hem een zootje. Bij de tweede keer vond ik hem te gek. Ik heb ook de hele 'making of' gezien en het maken ervan was blijkbaar een geen pretje. Ze hebben een heleboel problemen gehad. Bij de tweede keer viel het kwartje. Bruce Willis acteert apart, maar ik vond de film helemaal te gek. En deze film moest ik gewoon meenemen op het album.
Wat is je favoriete film uit dit genre?
Ik denk Blade Runner. Daar vind ik echt alles goed aan. Met natuurlijk onze Rutger Hauer. Hij had daar een Oscar voor moeten krijgen. Harrison Ford is ook erg goed. Ridley Scott ook. Een wereldfilm.
En dat heb je in It All Ends Here verwerkt. Een te gek nummer, met die zware riff er in.
Jazeker. Een doomy nummer. Ik vind het ook te gek.
Ik zag dat er een special edition van het album komt, met nog extra nummers. Hebben die nummers andere thema's, waardoor ze niet op het normale album staan?
Tekstueel zijn ze ook gebaseerd op dezelfde soort films, maar muzikaal zijn ze iets anders. Ze zijn iets minder heftig. Er zit een acoustisch nummer bij en een ballad-achtig nummer. Ik vond ze muzikaal niet helemaal bij de andere acht nummers passen. Daarom heb ik ze op een andere cd gezet. Ook omdat er geen plaats meer was voor zoveel nummers. Dat gaf me ook de gelegenheid om met een paar extra zangers te werken. Dat vond ik ook wel weer te gek. Zelf zing ik één nummer. Een vriend van me, Rodney Blaze, zingt er op. Hij heeft ook op de acoustische cd van The Final Experiment een nummer gezongen. Mike Anderson van de band Cloudscape heb ik op een nummer. Een Zweedse zanger, een hele goede. Een powerzanger, in de stijl van Russell. En iemand waar ik heel trots op ben is Tony Martin van Black Sabbath. Die zingt ook een nummer. Hij staat in mijn top 10 van favoriete zangers allertijden. Het is natuurlijk een super eer dat hij op mijn plaat zingt. Hij heeft ook meegeschreven aan de tekst. Die gast is nog even goed als toen.
Hij is natuurlijk wel erg ondergewaardeerd.
Ja weet je, als je in de schoenen moet staan van een grootse persoonlijkheid als Ozzy Osbourne, of de beste zanger ter wereld Ronnie James Dio, dan is dat natuurlijk heel moeilijk. Voor mij heeft hij dat heel goed gedaan. Men gaat verbaasd staan als ze dit nummer horen.
Na de eerste Star One cd Space Metal kreeg je weer zin om live te spelen. Heb je dat nu weer gekregen? Oftewel, ga je hier weer mee touren?
Zin heb ik niet, nee. Het is gewoon mijn passie niet meer, dat live spelen. Ik weet wel dat mensen het heel graag willen zien, dus het is wel een optie. Alleen het wordt gruwelijk moeilijk om die tien mensen bij elkaar te krijgen. Dat weet ik nog wel van de vorige keer. Voor repetities en de tour gaat alles heel ingewikkeld en heel duur worden. Je moet ze in hotels stoppen en betalen natuurlijk. Het is een hele onderneming. Ik heb nog geen stappen ondernomen, maar het is nog wel een optie.
Dus toch wil je nog wel, maak ik hier een beetje uit op.
Ja, willen... Ik weet niet of willen het goede woord is. Het is meer dat het een mogelijkheid is. Die twee uur op de bühne is helemaal waanzinnig. Je ziet die blije gezichten in het publiek en hoor je ze de teksten meezingen, dat is echt geweldig. Maar er gaat een half jaar aan geregel en gezeik aan vooraf. Een hoop investeringen. Dat is waar ik tegenop zie.
Dan wachten we rustig af. Om af te sluiten: de tweede Star One cd is nu al een tijdje af. Ben je al aan het nadenken wat je hierna gaat doen?
Stiekem wel. Ik weet dat mensen graag een Ayreon cd willen, maar om een of andere reden ben ik daar nog niet aan toe. Ik beloof mezelf al een jaar of tien om een soloplaat te maken, maar het komt er maar niet van. Elke keer wordt het weer een Ayreon of bijvoorbeeld een Guilt Machine, als ik een betere zanger ontdek. Maar ik wil het nu echt doorzetten. Ik wil nu echt een soloplaat maken.
En met "solo" bedoel je dat jij echt alle instrumenten en alle zang gaat doen?
Ja.
Dus geen Ed Warby op drums?
Dat weet ik niet. Het zal geen heftige plaat worden. Ik kan heavy muziek niet zingen. Dat lukt mij niet. Ik weet het dus nog niet precies. Het wordt geen super softe plaat. Geen acoustisch singer-songwriter plaatje. Ik wil er wel iets aparts van maken.
